ในโลกของธรรมชาติ ทุกสิ่งล้วนมีบทบาทและหน้าที่ของมัน แต่บางครั้ง ความไม่เข้าใจหรือการมองเห็นเพียงด้านเดียว อาจนำมาซึ่งคำวิพากษ์วิจารณ์ที่ไม่เหมาะสม เช่นเดียวกับเรื่องราวของแม่น้ำทั้งหลาย ที่แม้จะมุ่งหน้าสู่ทะเลด้วยจุดประสงค์เดียวกัน แต่กลับตั้งคำถามถึงบทบาทของทะเล
โดยลืมมองถึงความสำคัญของสิ่งที่ทะเลทำเพื่อพวกมัน นี่คือเรื่องราวที่เต็มไปด้วยบทเรียนสำคัญกับนิทานอีสปเรื่องแม่น้ำกับทะเล
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องแม่น้ำกับทะเล
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว แม่น้ำสายต่าง ๆ ไหลมารวมตัวกันที่ทะเลกว้างใหญ่ แต่ละสายต่างทำหน้าที่นำพาน้ำจืดจากภูเขา ที่ราบสูง และป่าไม้ ผ่านเส้นทางยาวไกลมายังจุดหมายปลายทางเดียวกัน ทว่าหลังจากเวลาผ่านไป แม่น้ำเหล่านั้นเริ่มรู้สึกไม่พอใจและรวมตัวกันเพื่อร้องเรียนต่อทะเล
แม่น้ำสายหนึ่งเริ่มพูดขึ้นด้วยน้ำเสียงไม่พอใจ “เราทั้งหมดได้พยายามอย่างหนักเพื่อรวบรวมและพาน้ำจืดมาสู่เจ้า แต่เหตุใดเจ้าแทนที่จะรักษาน้ำของเรา กลับทำให้น้ำจืดที่หวานและดื่มได้กลายเป็นน้ำเค็มที่ไม่มีใครสามารถดื่มได้เลย?”
อีกสายหนึ่งเสริมด้วยน้ำเสียงหนักแน่น “ใช่! เจ้าคิดบ้างไหมว่าเราแต่ละสายต้องผ่านเส้นทางอันยากลำบาก ต้องเผชิญกับโคลนตม ฝนตก และแดดร้อน เพื่อรวบรวมน้ำมาให้เจ้า แต่เจ้ากลับทำให้น้ำของเราสูญเสียคุณค่าไปเช่นนี้”
แม่น้ำสายที่สามกล่าวเสริมด้วยความไม่พอใจเช่นกัน “เจ้ารู้ไหมว่า น้ำของพวกเราคือสิ่งที่ผู้คนในหมู่บ้านสองข้างทางดื่มกินได้ แต่เมื่อมาถึงเจ้า น้ำกลับกลายเป็นสิ่งที่ไม่มีใครต้องการ”
ทะเลฟังคำวิจารณ์เหล่านั้นอย่างสงบ มันเงียบไปชั่วครู่ก่อนจะตอบกลับด้วยน้ำเสียงที่ราบเรียบ แต่หนักแน่น “พวกเจ้าเคยถามตัวเองหรือไม่ ว่าเหตุใดเจ้าจึงไหลมาหาข้า? ถ้าพวกเจ้าไม่ต้องการให้ข้าทำหน้าที่เช่นนี้ ก็หยุดไหลมาสิ! แต่จงจำไว้ว่าทุกหยดน้ำที่พวกเจ้ามอบให้ข้า ข้ารับไว้และเก็บรักษามัน ไม่ให้สูญหายไป”
แม่น้ำสายหนึ่งโต้กลับ “เก็บรักษา? เจ้าหมายความว่าอย่างไร? น้ำของเราถูกเจ้าเปลี่ยนเป็นน้ำเค็มจนไม่มีใครใช้ได้แล้ว นั่นเรียกว่าการเก็บรักษาหรือ?”
ทะเลยิ้มเล็กน้อยแล้วกล่าว “น้ำที่เจ้ามอบให้ข้า ไม่ได้สูญเปล่าเลยสักหยด ข้าทำหน้าที่เป็นที่รวมน้ำของเจ้าทั้งหมด เพื่อให้น้ำเหล่านั้นกลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฏจักรชีวิต ข้าส่งน้ำขึ้นไปในรูปของไอ น้ำเหล่านั้นลอยขึ้นไปกลายเป็นเมฆ และกลับลงมาสู่พวกเจ้าในรูปของฝน เพื่อหล่อเลี้ยงต้นไม้ ผู้คน และทุกสิ่งในโลกนี้ หากไม่มีข้า น้ำของเจ้าก็จะไม่สามารถกลับไปช่วยใครได้เลย”
แม่น้ำทั้งหลายเงียบลง พวกมันเริ่มตระหนักถึงความจริงที่ทะเลกล่าว แม่น้ำสายหนึ่งพูดขึ้นอย่างแผ่วเบา “พวกเราต้องขอโทษ หากไม่มีเจ้า น้ำของเราคงไม่สามารถเดินทางต่อเพื่อหล่อเลี้ยงโลกได้”
ทะเลตอบด้วยน้ำเสียงอ่อนโยน “จงจำไว้ว่าทุกสิ่งที่พวกเจ้าทำมีคุณค่า และสิ่งที่ข้าทำก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งของการสนับสนุนพวกเจ้า ให้ทำหน้าที่นั้นต่อไป”
แม่น้ำทั้งหลายพยักหน้าด้วยความเข้าใจ พวกมันไหลต่อไปสู่ทะเลด้วยความรู้สึกสงบและขอบคุณ
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า เราไม่ควรวิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นอย่างไม่เหมาะสม โดยไม่ตระหนักถึงบทบาทและสิ่งที่พวกเขาทำเพื่อช่วยเหลือเรา หลายครั้งสิ่งที่ผู้อื่นมอบให้หรือกระทำ อาจดูเหมือนไม่สมบูรณ์ในสายตาเรา แต่ในความเป็นจริง สิ่งนั้นอาจเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้เราดำรงอยู่หรือประสบความสำเร็จ การมองเห็นคุณค่าในสิ่งที่ผู้อื่นทำและเรียนรู้ที่จะเข้าใจความสำคัญของความร่วมมือ เป็นสิ่งที่ช่วยสร้างความสัมพันธ์และความสมดุลในชีวิต
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องแม่น้ำกับทะเล (อังกฤษ: The Rivers and the Sea) เป็นหนึ่งในนิทานอีสป นิทานเรื่องนี้ได้รับการจัดอยู่ในลำดับที่ 412 ของ Perry Index (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ) และบันทึกไว้โดยซินทิปาส (Syntipas) แม่น้ำทั้งหลายร้องเรียนต่อทะเลว่า “น้ำจืดของพวกเราที่ไหลมาหาเจ้ากลับถูกเปลี่ยนให้กลายเป็นน้ำเค็มที่ดื่มไม่ได้เพราะสัมผัสกับเจ้า” ทะเลจึงตอบกลับว่า “ถ้าพวกเจ้ารู้เช่นนั้น ก็ควรหลีกเลี่ยงการไหลมาหาข้าสิ”
นิทานเรื่องนี้สามารถนำไปเปรียบเปรยกับผู้ที่วิจารณ์ผู้อื่นอย่างไม่เหมาะสม ทั้งที่ในความเป็นจริง คนที่ถูกวิจารณ์อาจกำลังช่วยเหลือพวกเขาอยู่