เรื่องเล่านิทานพื้นบ้านสากลจากอังกฤษ ถึงชายชื่อแจ็ค เขาเป็นชายหนุ่มที่ขึ้นชื่อเรื่องความขี้เกียจและซื่อจนเกินไป วันๆ เอาแต่นอน ไม่คิดจะทำงานหรือช่วยเหลือใคร แม่ของเขาต้องทำงานหนักเพียงลำพัง ขณะที่แจ็คใช้ชีวิตอย่างไร้จุดหมาย แม้จะถูกตำหนิหรือดุว่ามากเพียงใด เขาก็ยังคงเป็นแจ็คคนเดิม เชื่องช้า ไม่คิดหน้าคิดหลัง และมักเข้าใจคำสั่งผิดพลาดอยู่เสมอ
แต่บางครั้งโชคชะตาก็เล่นตลกกับคนที่ดูเหมือนจะไม่มีอนาคต เส้นทางที่เต็มไปด้วยความเข้าใจผิดและความผิดพลาดของแจ็ค อาจนำพาเขาไปสู่จุดหมายที่ไม่มีใครคาดฝัน เรื่องราวของชายผู้ไร้ไหวพริบคนนี้ จะลงเอยอย่างไร…? กับนิทานพื้นบ้านอังกฤษเรื่องแจ็คจอมขี้เกียจ
เนื้อเรื่องนิทานพื้นบ้านอังกฤษเรื่องแจ็คจอมขี้เกียจ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในหมู่บ้านเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง มีเด็กหนุ่มชื่อแจ็ค อาศัยอยู่กับแม่ของเขาในกระท่อมเก่า ๆ แม้จะโตเป็นหนุ่มแล้ว แจ็คก็ยังขี้เกียจสุด ๆ วัน ๆ เอาแต่นอนกลิ้งไปมา ไม่เคยช่วยงานบ้านหรือออกไปทำมาหากิน แม่ของเขาทำงานหนักเพียงลำพัง และต้องทนดูแจ็คใช้ชีวิตไปวัน ๆ
วันหนึ่ง แม่ของแจ็คหมดความอดทน นางยืนเท้าสะเอว มองลูกชายที่กำลังนอนหลับกลางวันบนกองฟาง “แจ็ค! ถ้าเจ้าไม่ออกไปหางานทำ ข้าจะไม่ให้ข้าวเจ้ากินอีกแล้ว!”
แจ็คลืมตาขึ้นเกาหัวงัวเงีย ก่อนจะพยักหน้าอย่างเสียไม่ได้ “ก็ได้ ๆ แม่ ไม่ต้องดุกันขนาดนั้น…”
เขายืดเส้นยืดสายเป็นครั้งแรกในรอบหลายวัน ก่อนจะออกเดินไปทั่วหมู่บ้านเพื่อหางานทำ
วันแรก แจ็คได้รับจ้างทำงานที่ฟาร์ม เจ้าของฟาร์มพอใจในตัวเขา แม้เขาจะทำงานเชื่องช้ากว่าปกติ เมื่อถึงเวลาเลิกงาน นายจ้างก็ยื่นเหรียญเงินให้เป็นค่าจ้าง แจ็คดีใจมากเขาไม่เคยมีเงินของตัวเองมาก่อน!
แต่ระหว่างเดินกลับบ้าน แจ็คเล่นโยนเหรียญไปมา พลางมองนกที่บินอยู่บนท้องฟ้าพลาด! เหรียญเงินหล่นลงไปในลำธาร
“โอ๊ะ! หายไปแล้วเหรอเนี่ย…” แจ็คพึมพำ แต่เขาไม่ได้คิดอะไรมาก รีบเดินกลับบ้าน
เมื่อแม่เห็นลูกชายตัวดีกลับมามือเปล่า นางขมวดคิ้วทันที “เงินค่าจ้างของเจ้าหายไปไหน!?”
“มันตกลงไปในลำธารระหว่างทาง…” แจ็คตอบหน้าตาเฉย
แม่ของเขาแทบจะตีหัวเขา “โธ่เอ๊ย! เจ้าควรจะเก็บมันไว้ในกระเป๋าสิ ไม่ใช่ถือเล่นไปมาแบบนั้น!”
“อ้อ! เข้าใจแล้วแม่! ครั้งหน้าข้าจะเอาใส่กระเป๋า!” แจ็คยิ้มกว้าง คิดว่าตัวเองได้เรียนรู้บทเรียนสำคัญ
แต่เขาคิดผิด…
วันรุ่งขึ้น แจ็คออกไปทำงานอีกครั้ง คราวนี้เขาได้รับจ้างรีดนมวัวนายจ้างใจดีให้ “เหยือกนม” เป็นค่าจ้าง แจ็คดีใจมาก และนึกถึงคำสอนของแม่
“ครั้งที่แล้วข้าทำเหรียญเงินหายเพราะไม่ได้เก็บไว้ในกระเป๋า… ครั้งนี้ข้าจะทำให้ถูกต้อง!”
ดังนั้น แจ็คจึงเทนมทั้งเหยือกใส่กระเป๋าเสื้อของตัวเอง และเดินกลับบ้านอย่างภาคภูมิใจ
แน่นอน… นมหกเลอะเทอะไปหมด กระเป๋าเปียกโชก ตัวของแจ็คก็เหม็นหึ่ง
เมื่อกลับถึงบ้าน แม่ของเขาถึงกับเอามือกุมขมับ “โอ้ แจ็ค! ใครบอกให้เจ้าใส่นมไว้ในกระเป๋าแบบนั้น!?”
“ก็แม่บอกให้ข้าเก็บของมีค่าไว้ในกระเป๋าเองนี่!” แจ็คเถียงหน้าตาย
แม่ถอนหายใจยาว “เจ้าควรจะ หิ้วเหยือกไว้ดี ๆ ไม่ใช่เทใส่กระเป๋า!”
“อ้อ! เข้าใจแล้วแม่! ครั้งหน้าข้าจะหิ้วไว้ดี ๆ!” แจ็คพยักหน้าหนักแน่น คิดว่าครั้งนี้ตนเองได้เรียนรู้จริง ๆ
วันถัดมา แจ็คได้รับค่าจ้างเป็นแมวตัวหนึ่ง เขาจำได้ว่าแม่บอกให้ “หิ้วไว้ดี ๆ” ดังนั้นระหว่างเดินกลับบ้าน แจ็คจึงจับแมวห้อยไว้ในมือ โดยไม่ได้อุ้มมันดี ๆ
แมวไม่พอใจที่ถูกหิ้วหาง มันดิ้นข่วนมือแจ็คจนเลือดซิบ และในที่สุดก็กระโจนหนีไป แจ็คได้แต่มองมันวิ่งหายเข้าไปในพุ่มไม้ ก่อนจะถอนหายใจ “เฮ้อ… ทำไมมันถึงหนีไปนะ?”
เมื่อแม่รู้เรื่อง นางแทบจะตีหัวลูกชายตัวเองอีกรอบ “เจ้าควรจะอุ้มแมวดี ๆ ไม่ใช่หิ้วมันแบบนั้น!”
“อ้อ! เข้าใจแล้วแม่! ครั้งหน้าข้าจะอุ้มดี ๆ!” แต่แน่นอน… แจ็คก็ยังไม่เข้าใจอยู่ดี
วันรุ่งขึ้น แจ็คได้รับจ้างทำงานที่ตลาด และครั้งนี้ค่าจ้างของเขาคือก้อนเนยสดชิ้นใหญ่ แจ็คนึกถึงคำพูดของแม่เมื่อคืน “ครั้งหน้าข้าจะอุ้มดี ๆ!” ดังนั้นเขาจึงอุ้มก้อนเนยไว้ในอ้อมแขนแน่น ตลอดทางกลับบ้าน
ปัญหาคือ… วันนี้แดดร้อนจัด
แจ็คเดินไปเรื่อย ๆ โดยไม่รู้เลยว่าเนยกำลังละลาย ไขมันสีขาวไหลเยิ้มลงมาตามแขนของเขา พอถึงบ้าน เนยก็กลายเป็นน้ำมันเหนียว ๆ ไหลเต็มตัว แม่ของเขาเบิกตากว้าง “โอ้ แจ็ค! นี่เจ้าทำอะไรกับเนยของเจ้า!?”
“ข้าอุ้มมันไว้ดี ๆ ตามที่แม่บอกไง!” แจ็คยิ้มภูมิใจ
แม่ถอนหายใจยาว ก่อนจะพูดอย่างหมดหวัง “เจ้าน่าจะเอาห่อใบไม้แล้วแบกมันไว้บนศีรษะ จะได้ไม่ละลาย!”
“อ้อ! เข้าใจแล้วแม่! ครั้งหน้าข้าจะวางไว้บนหัว!”
วันต่อมา แจ็คได้รับลาเป็นค่าจ้าง คราวนี้เขาจำคำแม่ได้ขึ้นใจ “ครั้งที่แล้วแม่บอกให้ข้าวางไว้บนหัว งั้นครั้งนี้ข้าต้องทำแบบนั้น!”
ดังนั้น แจ็คจึงจับขาหน้าของลาพาดไว้บนไหล่ แล้วแบกมันขึ้นหลัง ใช่แล้ว เขาแบกลาทั้งตัว เดินกลับบ้าน…
ระหว่างทาง ทุกคนที่เห็นต่างตกตะลึง บางคนหัวเราะ บางคนคิดว่าเขาบ้า แต่มีคนหนึ่งที่ไม่ได้หัวเราะ นั่นคือเศรษฐีผู้มั่งคั่งแห่งหมู่บ้าน
เศรษฐีคนนั้นมีลูกสาวที่เป็นใบ้ ไม่เคยพูด ไม่เคยหัวเราะเลยตลอดชีวิต พ่อของนางพยายามทำทุกวิถีทางเพื่อให้ลูกพูด แต่ไม่เคยสำเร็จ
แต่เมื่อหญิงสาวเห็นแจ็คแบกลาตัวโตเดินโซเซผ่านหน้าบ้าน นางก็หัวเราะออกมาอย่างสุดเสียง! “ฮ่า ๆ ๆ ๆ ๆ!”
พ่อของนางตกใจมาก รีบสั่งให้คนรับใช้พาแจ็คเข้ามาในคฤหาสน์ “เด็กหนุ่ม! เจ้าทำให้ลูกสาวข้าหัวเราะเป็นครั้งแรกในชีวิต เจ้าต้องแต่งงานกับนาง!”
แจ็คงงไปหมด แต่พอเห็นว่าลูกสาวเศรษฐีงดงามเพียงใด และบ้านของนางหรูหราแค่ไหน เขาก็ตอบทันที “ได้เลยท่าน!”
สุดท้ายแจ็คจอมขี้เกียจ ก็กลายเป็นแจ็คผู้มั่งคั่ง ได้แต่งงานกับหญิงสาวที่ร่ำรวยที่สุดในเมือง มีบ้านหลังใหญ่และใช้ชีวิตอย่างสุขสบาย
เมื่อแม่ของเขาได้ยินข่าว นางได้แต่ส่ายหน้าและพึมพำกับตัวเอง “หึ! ถ้าความโง่เขลานำพาโชคดีมาได้แบบนี้ ข้าก็ไม่รู้จะพูดอะไรแล้ว…”
ส่วนแจ็คเอง ก็ยังคงเป็นแจ็คคนเดิม แต่ตอนนี้เขาขี้เกียจได้โดยไม่ต้องกังวลเรื่องเงินอีกต่อไป!
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ความโง่เขลาอาจทำให้เราล้มเหลวซ้ำแล้วซ้ำเล่า แต่บางครั้งโชคชะตาก็เล่นตลก และความผิดพลาดที่ดูไร้สาระ อาจกลายเป็นสิ่งที่นำพาเราไปสู่ความสำเร็จอย่างไม่คาดฝัน
ในขณะเดียวกัน หากเราใช้ชีวิตอย่างไม่คิดหน้าคิดหลังและทำตามคำสั่งอย่างไม่ไตร่ตรอง เราอาจดูเหมือนคนโง่ในสายตาคนอื่น แต่ใครจะรู้… บางครั้งโลกก็ไม่ได้ให้รางวัลกับคนที่ฉลาดที่สุด แต่ให้รางวัลกับคนที่ดวงดีที่สุดแทน
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานพื้นบ้านอังกฤษเรื่องแจ็คจอมขี้เกียจ (อังกฤษ: The Lazy Jack) เป็นนิทานพื้นบ้านของอังกฤษที่ได้รับการบันทึกอย่างเป็นทางการโดย Joseph Jacobs ในนิทานชุด English Fairy Tales ปี ค.ศ. 1890 อย่างไรก็ตาม เรื่องราวของแจ็คมีเค้าโครงที่คล้ายกับนิทานพื้นบ้านจากหลายวัฒนธรรมทั่วโลก ซึ่งเล่าถึงตัวละครที่เข้าใจคำสั่งผิดพลาดซ้ำแล้วซ้ำเล่า จนสุดท้ายโชคชะตากลับเข้าข้างเขาอย่างไม่คาดคิด
แนวคิดของนิทานเรื่องนี้คล้ายกับนิทานพื้นบ้านเยอรมันชื่อ “ฮันส์ผู้โชคดี (Hans in Luck)” ที่บันทึกโดยพี่น้องกริมม์ ซึ่งเล่าเรื่องชายหนุ่มที่แลกเปลี่ยนทรัพย์สินของเขาไปเรื่อย ๆ จนจากทองคำกลายเป็นก้อนหิน แต่กลับพอใจในโชคชะตาของตนเอง หรือแม้แต่นิทานตะวันออกบางเรื่องที่ตัวละครเอกทำสิ่งผิดพลาด แต่สุดท้ายกลับได้ผลลัพธ์ที่ดี
แจ็คจอมขี้เกียจจึงเป็นหนึ่งในนิทานที่สะท้อนอารมณ์ขันของนิทานพื้นบ้านอังกฤษ และแฝงข้อคิดเกี่ยวกับความโชคดีที่มาพร้อมกับความเข้าใจผิด ทำให้เป็นเรื่องที่ได้รับความนิยมและถูกเล่าขานต่อมาจนถึงปัจจุบัน
“บางครั้งโลกก็ไม่ได้ให้รางวัลกับคนที่ฉลาดที่สุด แต่กับคนที่ดวงดีที่สุด และรู้จักหัวเราะให้กับความผิดพลาดของตัวเอง”