ในป่าลึกที่มีสัตว์นานาชนิดอาศัยอยู่ ทุกชีวิตต่างใช้ชีวิตในวิถีของตัวเองอย่างสงบสุข แต่ท่ามกลางความเงียบสงบนั้น บางครั้งเสียงเล็ก ๆ ก็สามารถกระตุ้นความกลัวในใจของผู้ที่ไม่ทันคิด
ไม่นานนัก กระต่ายตัวหนึ่งก็ได้ยินเสียงที่ทำให้มันตกใจจนวิ่งหนีอย่างไม่ทันตั้งตัว โดยไม่ได้ตรวจสอบว่ามันเป็นอันตรายจริงหรือไม่ เรื่องราวจะพาเราไปเห็นว่าบางครั้งการตัดสินใจจากความกลัวโดยไม่คิดอาจนำไปสู่การตื่นตระหนกที่ไม่จำเป็นและสร้างความวุ่นวายให้กับผู้อื่นได้อย่างไร… กับนิทานอีสปเรื่องกระต่ายตื่มตูม
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องกระต่ายตื่นตูม
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในป่าลึกที่เต็มไปด้วยต้นไม้ใหญ่และทุ่งหญ้าเขียวขจี ฝูงกระต่ายใช้ชีวิตอย่างสงบสุข พวกมันวิ่งเล่นกันตามทุ่งหญ้าและหากินหญ้าสด ๆ โดยไม่เคยพบเจออันตรายใด ๆ วันหนึ่ง ขณะที่พวกมันกำลังเพลิดเพลินกับการเล่นอย่างมีความสุข กระต่ายตัวหนึ่งได้ยินเสียงดัง “ตุ๊บ!” มาจากในป่า
เสียงนั้นดังจนทำให้กระต่ายตกใจและรีบวิ่งหนีไปอย่างรวดเร็ว มันวิ่งไปหากระต่ายตัวอื่น ๆ ที่กำลังหากินอยู่ในทุ่งหญ้าและตะโกนบอกให้พวกมันหนีไปทันที
“โลกกำลังจะแตกสลาย! ท้องฟ้ากำลังจะถล่ม!” กระต่ายตะโกนเสียงดังด้วยความหวาดกลัว
กระต่ายตัวอื่น ๆ หันมามองด้วยความตกใจ และเริ่มวิ่งหนีตามไปทันที โดยไม่ถามหรือตรวจสอบสิ่งที่เกิดขึ้น กระต่ายทุกตัวตื่นตระหนกและหลบหนีไปในทิศทางต่าง ๆ โดยไม่มีทิศทางที่ชัดเจน
แต่ท่ามกลางความตื่นตระหนกนั้น ก็มีนกฮูกตัวหนึ่งที่เฝ้ามองเหตุการณ์ทั้งหมดจากบนกิ่งไม้สูง นกฮูกนั้นเป็นสัตว์ที่มีประสบการณ์มากมายและมักจะคอยเฝ้าดูสถานการณ์ในป่าอย่างละเอียด มันบินลงมาหยุดอยู่ข้างกระต่ายตัวหนึ่งที่กำลังวิ่งหนีและกล่าวด้วยเสียงที่สงบ
“พวกเจ้ากำลังกังวลอะไร? ทำไมถึงหนีไปอย่างไร้เหตุผล?”
กระต่ายตัวนั้นหยุดวิ่งและหันไปมองนกฮูกด้วยความตกใจ “เรากลัว! เราได้ยินเสียงดังมาและคิดว่าท้องฟ้ากำลังจะถล่ม!” กระต่ายพูดด้วยเสียงสั่นเครือ
นกฮูกพยักหน้าอย่างเข้าใจ “ความกลัวเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในใจ แต่บางครั้งเราอาจจะตกใจจากสิ่งที่ไม่เป็นอันตรายเลย การหยุดและคิดอย่างรอบคอบจะช่วยให้เรามองเห็นสิ่งที่เป็นจริง”
กระต่ายตัวนั้นยังคงดูงง ๆ แต่นกฮูกก็เริ่มอธิบาย “การฟังเสียงต่าง ๆ ในป่าเป็นเรื่องที่ดี แต่เราไม่ควรวิ่งหนีจากมันเพียงแค่เพราะเรากลัว การที่เราไม่ตรวจสอบก่อนนั้นอาจทำให้เราทำอะไรโดยไม่มีเหตุผล และทำให้คนอื่น ๆ ตื่นตระหนกไปด้วย”
หลังจากนั้น นกฮูกก็ชี้ไปที่ต้นไม้ใหญ่ที่อยู่ใกล้ ๆ “เจ้าดูสิ นั่นคือเสียงผลไม้ลูกใหญ่ร่วงหล่นจากต้นไม้ ไม่มีอะไรน่ากลัวเลย”
กระต่ายตัวนั้นหันไปมองและเห็นผลไม้ลูกใหญ่ที่ร่วงหล่นลงมา มันรู้สึกอายและเสียใจที่ทำให้พวกมันตกใจไปทั้งหมดโดยไม่จำเป็น
“ขอโทษทุกคน” กระต่ายพูดเบา ๆ “พวกเราตกใจเกินเหตุไปเอง”
นกฮูกมองไปที่กระต่ายและพูดต่อ “บางครั้งความกลัวทำให้เราเห็นสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง แต่ถ้าเรามีสติและพิจารณาสถานการณ์อย่างรอบคอบ เราก็จะเห็นว่าบางสิ่งที่เราเคยกลัวนั้น แท้จริงแล้วไม่ใช่อันตรายเลย”
กระต่ายทุกตัวที่ได้ยินคำพูดนี้ก็เริ่มหัวเราะออกมา และค่อย ๆ กลับไปที่ทุ่งหญ้า โดยไม่ตกใจอีกต่อไป ทุกตัวรู้สึกได้ถึงการเรียนรู้ครั้งสำคัญว่า เราควรหยุดและคิดอย่างมีสติเมื่อเกิดความกลัว แทนที่จะรีบหนีไปโดยไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้นจริง ๆ
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า ความกลัวที่เกิดจากการไม่เข้าใจหรือไม่รู้จักสถานการณ์ สามารถทำให้เราเกิดความวิตกกังวลที่เกินความจำเป็น และทำให้เราตัดสินใจหรือกระทำบางสิ่งโดยไม่มีเหตุผลที่ชัดเจน ซึ่งอาจส่งผลให้คนอื่น ๆ ตื่นตระหนกไปด้วย เช่นเดียวกับกระต่ายที่หนีไปโดยไม่ตรวจสอบสิ่งที่เกิดขึ้นจริง ๆ การหยุดคิดและพิจารณาสถานการณ์อย่างมีสติ จะช่วยให้เราเข้าใจความเป็นจริงและทำให้เราสามารถเผชิญกับสิ่งต่างๆ ได้อย่างมีเหตุผล โดยไม่ตกอยู่ในความกลัวที่ไร้สาระ
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องกระต่ายตื่นตูม (อังกฤษ: The Frightened Hares) โดยมาจากกระต่ายเป็นสัตว์ที่มักถูกมองว่าขี้ขลาด และนิทานหลายเรื่องได้ถูกสร้างขึ้นจากพฤติกรรมนี้ เรื่องที่รู้จักกันดีที่สุดคือ “กระต่ายกับกบ” ซึ่งปรากฏในนิทานอีสป ถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 138 ของ Perry Index (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ) นอกจากนี้ยังมีเวอร์ชันในวัฒนธรรมเอเชียและมีการดัดแปลงหลายครั้งตลอดหลายศตวรรษ
โดยเนื้อหาต้นตำรับค่อนข้างจะหดหู่ ทางเราจึงใช้เนื้อเรื่องที่ซอร์ฟลงกว้่าแทน โดยต้นตำรับคือเมื่อกระต่ายกลุ่มหนึ่งรู้สึกท้อแท้จนตัดสินใจว่าจะจบปัญหาชีวิตของพวกมันเอง พวกมันจึงออกเดินทางไปหาสถานที่เหมาะสมสำหรับการทำเช่นนั้น และตกลงกันว่าจะไปที่บ่อน้ำ เมื่อไปถึง บรรดากบที่อาศัยอยู่ใกล้บ่อน้ำตกใจจากเสียงฝีเท้าของกระต่ายและรีบหนีไปหลบซ่อนอยู่ในน้ำ กระต่ายตัวหนึ่งเห็นเข้า จึงพูดขึ้นว่า “กลับกันเถอะ! ดูสิ! ยังมีสิ่งมีชีวิตที่กลัวมากกว่าพวกเราซะอีก!”
นิทานนี้สื่อถึงการที่บางครั้งคนที่รู้สึกท้อแท้หรือทุกข์ใจอาจได้รับกำลังใจจากการเห็นว่าคนอื่น ๆ หรือสิ่งอื่น ๆ ยังต้องเผชิญกับความกลัวหรือสถานการณ์ที่แย่กว่าตนเองเสียอีก