ในโลกแห่งนิทานที่เต็มไปด้วยบทเรียนชีวิต สัตว์ต่าง ๆ มักถูกใช้เป็นตัวละครในการสื่อสารข้อคิดที่ลึกซึ้งและท้าทายให้เราคิดตาม นิทานเหล่านี้ไม่ได้เพียงแต่ให้ความบันเทิงเท่านั้น แต่ยังช่วยฝึกฝนจิตใจและเสริมสร้างคุณธรรมต่าง ๆ ให้กับผู้ฟัง
นิทานเรื่องนี้เป็นหนึ่งในนิทานที่สอนให้เรารู้จักการใช้ความคิดสร้างสรรค์และความพยายามในการเผชิญหน้ากับปัญหาที่ยากลำบาก กับนิทานอีสปเรื่องอีกากับเหยือกน้ำ
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องอีกากับเหยือกน้ำ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในวันที่แดดร้อนระอุและท้องฟ้าไร้เมฆ สายลมแห้งแล้งพัดผ่านดินแตกระแหง มันคืออีกาตัวหนึ่งที่บินมาจากที่ไกล
เพื่อหาน้ำดื่มในผืนป่าแห้งแล้งแห่งนี้ ความกระหายบีบคั้นร่างกายและจิตใจของมันอย่างหนัก ดวงตาเริ่มพร่ามัวจากความเหนื่อยล้า ปีกที่เคยแกร่งเริ่มอ่อนแรงลง
มันบินเหนือยอดไม้ ฝ่ากระแสลมร้อนที่เหมือนจะหลอมละลายทุกสิ่ง มันมองลงไปเบื้องล่างอย่างตั้งใจ มองหาลำธาร บ่อน้ำ หรือแม้แต่แอ่งน้ำเล็ก ๆ แต่ไม่ว่ามันจะมองไปทางไหน ก็ไม่เห็นสิ่งที่ตามหาเลย
“ข้าไม่อาจบินได้นานกว่านี้อีกแล้ว” มันบ่นกับตัวเองเบา ๆ “ถ้าข้ายังไม่เจอน้ำ ข้าคงไม่รอดแน่ ๆ”
แต่แล้ว โชคก็เหมือนจะเริ่มเข้าข้างมัน ขณะที่มันบินผ่านต้นไม้ต้นหนึ่ง มันเหลือบไปเห็นวัตถุบางอย่างตั้งอยู่ใต้ร่มเงาไม้ มันเป็นเหยือกดินเผาเก่า ๆ ตั้งอยู่ตรงพื้น ใกล้โคนต้นไม้ใหญ่
“เหยือกน้ำ!” มันอุทานกับตัวเองอย่างดีใจ “ในที่สุดข้าก็เจอน้ำ!”
มันดิ่งลงไปอย่างรวดเร็ว ปีกสยายรับแรงลมก่อนจะร่อนลงข้างเหยือกด้วยหัวใจเต้นแรง มันรู้ว่ามันอาจเป็นโอกาสเดียวของมันในวันนี้
เมื่อมันมาถึง มันมองเข้าไปในเหยือก และจริงดังที่หวัง มีน้ำอยู่ภายในจริง ๆ น้ำใสสะท้อนแสงแดดเป็นประกายอยู่ก้นเหยือก มันรู้สึกสดชื่นขึ้นเพียงแค่ได้เห็นมัน มันก้าวเข้าไปใกล้ทันที แล้วพยายามจะดื่ม
มันสอดจะงอยปากเข้าไป แต่ปากของเหยือกแคบเกินไป น้ำอยู่ลึกเกินกว่าจะดื่มถึง มันเอียงหัว เปลี่ยนมุม ทดลองสอดปากเข้าไปอีกครั้ง แต่ก็ยังไม่ถึงน้ำ
“จะทำยังไงดีล่ะ?” มันพึมพำในใจ “ข้าหิวน้ำมาก แต่ไม่สามารถเอามันออกมาได้”
มันพยายามพลิกคอให้ลึกกว่าเดิม ใช้จะงอยปากแหย่ลงไป แต่น้ำก็ยังอยู่ต่ำเกินกว่าจะดื่มได้ น้ำอยู่ที่นั่น แต่อยู่ไกลเกินเอื้อม เหมือนคำตอบของปัญหาที่มันมองเห็น แต่ยังไม่อาจสัมผัส
มันหยุดนิ่งครู่หนึ่ง แล้วหันไปมองรอบตัว ไม่มีน้ำที่อื่น ไม่มีใคร ไม่มีใบบัวให้ใช้ตัก ไม่มีหลอด ไม่มีมนุษย์ มันมีเพียงสิ่งที่มีอยู่ตรงหน้า
แต่แล้วสายตามันก็เหลือบไปเห็นบางอย่าง ก้อนกรวดเล็ก ๆ มากมายวางอยู่บนพื้นดินใกล้ ๆ พวกมันกระจายตัวอยู่ใต้ต้นไม้ แค่เพียงเอื้อมจะงอยปากก็ถึง
มันยืนนิ่ง แล้วความคิดหนึ่งก็แว่บขึ้นในหัว
“ถ้าข้าสามารถทำให้น้ำในเหยือกสูงขึ้น ข้าอาจจะช่วยให้ดื่มได้”
มันไม่ใช่ความคิดธรรมดาของนก แต่มันคือโอกาสเดียว มันตัดสินใจทันที
มันหยิบก้อนกรวดหนึ่งขึ้นมาด้วยจะงอยปากแล้วหย่อนลงไปในเหยือก ก้อนกรวดตกกระทบผิวน้ำเสียงเบา ๆ
“พลุบ!” มันมองลงไป น้ำขยับขึ้นเล็กน้อยนิดเดียว แต่มองเห็นได้ชัด
“มันได้ผล!” มันคิดอย่างตื่นเต้น มันไม่รอช้า รีบหยิบก้อนกรวดก้อนต่อไป แล้วอีกก้อน แล้วอีกก้อน…
มันไม่หยุดเพียงแค่ก้อนเดียว มันยังคงหยิบก้อนกรวดก้อนต่อไปจากพื้นแล้วหย่อนลงไปในเหยือก ก้อนแล้วก้อนเล่าตกลงไปในน้ำ เสียง “พลุบ พลุบ” ดังขึ้นทุกครั้งที่ก้อนหินกระทบน้ำ น้ำในเหยือกขยับขึ้นช้า ๆ แต่ต่อเนื่อง มันอาจไม่เร็ว แต่มันได้ผลจริง ๆ
“ข้าทำได้จริง ๆ น้ำมันสูงขึ้นเรื่อย ๆ” มันคิดอย่างกระตือรือร้น “หากข้าไม่หยุด ข้าต้องดื่มมันได้แน่ ๆ”
ปีกของมันเริ่มเหนื่อย จะงอยปากเริ่มชา แต่น้ำในเหยือกก็สูงขึ้นมาทีละน้อย มันไม่คิดหยุดแม้แต่ครั้งเดียว ความเหนื่อยนั้นไม่มีน้ำหนักมากพอจะหยุดความมุ่งมั่นของมันได้
ก้อนกรวดสิบก้อน
ยี่สิบก้อน
สามสิบก้อน…
จนกระทั่งมันมองลงไปอีกครั้ง น้ำที่เคยอยู่ลึกจนสุดสายตาตอนนี้อยู่เกือบถึงปากเหยือก มันใสและเย็น สะท้อนแสงแดดเหมือนกำลังรอมันอยู่
มันรอจังหวะสุดท้าย หยิบก้อนกรวดก้อนสุดท้ายลงไปอย่างระวัง
มันก้มลงอีกครั้ง เอียงหัวอย่างระมัดระวัง สอดจะงอยปากเข้าไปในปากเหยือก ตอนนี้… น้ำอยู่ตรงนั้น อยู่ใกล้มากพอ มันสัมผัสถึงความเย็นชื้นที่ปลายจะงอยปาก
“เยี่ยมไปเลย! สุดท้ายข้าก็สามารถดื่มน้ำได้!” มันอุทานเบา ๆ ขณะเริ่มดูดน้ำขึ้นมาอย่างชื่นใจ น้ำไหลเข้าสู่ลำคอ เย็นสดชื่นจนมันรู้สึกถึงชีวิตที่ไหลกลับเข้ามาในร่างกาย
มันดื่มน้ำจนพอใจ จากนั้นก็ยืนเงียบ ๆ อยู่ข้างเหยือก หายใจช้า ๆ สายลมร้อนยังคงพัดอยู่ แสงแดดก็ยังแรงเหมือนเดิม แต่ภายในตัวมันไม่มีความร้อนอีกต่อไปแล้ว มีเพียงความอิ่มเอมและสบายใจ
“บางครั้ง ปัญหาก็ไม่ใช่เรื่องของกำลัง แต่เป็นเรื่องของความคิด” มันครุ่นคิดในใจ “หากข้ายอมแพ้ตั้งแต่แรก หรือมัวแต่นั่งบ่น ข้าคงไม่มีวันนี้”
มันกางปีกออกอีกครั้ง คราวนี้อย่างมั่นคงและสดชื่นกว่าตอนที่บินมาถึง มันทิ้งเหยือกน้ำไว้เบื้องหลังพร้อมกับบทเรียนสำคัญ
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การใช้ความคิดสร้างสรรค์และความพยายามสามารถช่วยแก้ปัญหาที่ดูเหมือนจะยากเกินไปได้ แม้ในสถานการณ์ที่ดูเหมือนจะไม่มีทางออก มันก็ไม่ยอมแพ้และหาทางใหม่ในการแก้ปัญหา โดยใช้ความคิดและการกระทำที่เป็นขั้นตอน เพื่อให้สามารถบรรลุผลที่ต้องการได้ในที่สุด
นอกจากนี้ยังสอนให้รู้ว่าไม่ควรท้อถอยเมื่อเผชิญกับอุปสรรค แต่ควรใช้ความพยายามและความคิดในการหาทางออกที่เหมาะสมแม้ในสถานการณ์ที่ท้าทายหรือยากลำบาก
สำหรับคนที่ชอบเรื่องราวแนวสอนใจ ลองอ่านนิทานอีสปแสนสนุกเรื่องอื่น ๆ ของเรา
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องอีกากับเหยือกน้ำ (อังกฤษ: The Crow and the Pitcher) เป็นนิทานโบราณที่ยอดนิยมและเป็นที่รู้จักจนถึงปัจจุบัน ถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 390 ของ Perry Index (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ) นิทานเรื่องนี้กล่าวถึงการสังเกตพฤติกรรมของกาในอดีต ซึ่งการศึกษาทางวิทยาศาสตร์
นิทานเรื่องนี้เป็นหัวข้อของบทกวีของ Bianor กวีชาวกรีกในคริสต์ศตวรรษที่ 1 CE และรวมอยู่ในนิทานของ Pseudo-Dositheus ในศตวรรษที่ 2 และต่อมาปรากฏอยู่ในนิทานภาษาละตินของ Avianus ในศตวรรษที่ 4–5
นิทานเรื่องนิแสดงให้เห็นถึงการใช้สติปัญญาย่อมเหนือกว่ากำลัง เพราะเป็นสิ่งที่ทำให้อีกาสามารถทำภารกิจของมันสำเร็จลุล่วง