ในชีวิตจริง การเชื่อฟังไม่ใช่แค่การทำตามคำสั่ง แต่คือการเข้าใจและเปิดใจเพื่อเรียนรู้สิ่งที่เกิดขึ้นในทุกขณะ การเรียนรู้ที่จะเชื่อฟังจากหัวใจทำให้เราเติบโตและเข้าถึงความจริง
มีนิทานเซนเรื่องหนึ่งที่สะท้อนถึงการเชื่อฟังในแง่มุมที่ลึกซึ้ง ผ่านการท้าทายของพระจากนิกายหนึ่ง และการตอบสนองของอาจารย์บังเคอิ ที่แสดงให้เห็นว่า การเชื่อฟังที่แท้จริงคือการมีสติและความเข้าใจจากภายในจิตใจ กับนิทานเซนเรื่องการเชื่อฟัง
เนื้อเรื่องนิทานเซนเรื่องการเชื่อฟัง
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในวัดเซนแห่งหนึ่งที่ตั้งอยู่จังหวัดฮาริมะท่ามกลางธรรมชาติที่เงียบสงบ ผู้คนจากหลากหลายภาคส่วนเดินทางมารวมตัวกันเพื่อฟังการสอน
วัดนี้เป็นสถานที่ที่เปิดกว้างสำหรับผู้ที่ต้องการเรียนรู้และสัมผัสกับความจริงภายในจิตใจ โดยมีการสอนที่ไม่จำกัดเฉพาะผู้ที่ฝึกฝนเซนเท่านั้น แต่ยังมีผู้คนจากทุกลัทธิและทุกระดับทางสังคมที่มาร่วมฟังการบรรยายอย่างตั้งใจ
อาจารย์บังเคอิ (Bankei) เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้ฝึกฝนเซนทั้งหลาย และไม่เพียงแค่ศิษย์จากลัทธิเซนเท่านั้นที่มาฟังการสอนของท่าน แต่ยังมีผู้คนจากทุกลัทธิและทุกระดับทางสังคมที่มาร่วมฟังการบรรยายของท่าน
อาจารย์บังเคอิไม่เคยอ้างอิงคัมภีร์หรือปรัชญาทางวิชาการที่ซับซ้อน แต่ท่านพูดจากใจของท่านไปยังใจของผู้ฟัง
การสอนของท่านเน้นการปฏิบัติและการเข้าถึงความจริงด้วยตนเอง ท่านสอนอย่างตรงไปตรงมา ไม่มีการพูดอธิบายยืดยาวหรือซับซ้อน ท่านพูดในสิ่งที่ต้องการให้ผู้ฟังตระหนักถึง โดยไม่ต้องพึ่งพาความรู้ที่ซับซ้อนหรือคำอธิบายทางทฤษฎีมากมาย
การสอนที่เรียบง่ายและตรงไปตรงมาของอาจารย์บังเคอิ กลับไปสร้างความไม่พอใจให้แก่ พระจากนิกายนิชิเรน (Nichiren) พระจากนิกายนี้ไม่พอใจที่ผู้ติดตามของตนหันไปฟังการสอนของอาจารย์บังเคอิแทน
ท่านคิดว่าอาจารย์บังเคอิทำให้ผู้คนหันเหจากศาสนาของตน และตัดสินใจไปที่วัดของอาจารย์บังเคอิเพื่อจะโต้แย้งและอภิปรายกับท่าน
พระจากนิกายนิชิเรน เข้ามาที่วัดของอาจารย์บังเคอิด้วยท่าทางท้าทาย และตะโกนขึ้นว่า “เฮ้, อาจารย์เซน! รอหน่อย! ใครก็ตามที่เคารพท่านก็จะเชื่อฟังท่าน แต่คนอย่างข้าไม่เคารพท่าน ท่านจะทำให้ข้าเชื่อฟังท่านได้ไหม?”
อาจารย์บังเคอิยิ้มและตอบว่า “ขึ้นมาข้าง ๆ ข้าซิ ข้าจะให้ดูเอง”
พระจากนิกายนิชิเรน เดินเข้ามาท่ามกลางฝูงชนและเข้าไปหาที่อาจารย์บังเคอิยืนอยู่ ด้วยท่าทางมั่นใจและไม่เกรงกลัว
พระนิกายนิชิเรนพูดออกไปด้วยน้ำเสียงท้าทายว่า “ถ้าท่านสามารถทำให้ข้าเชื่อฟังท่านได้ ข้าจะยอมรับคำพูดของท่าน”
อาจารย์บังเคอิยิ้มและพูดด้วยความสงบว่า “ขึ้นมาข้าง ๆ ข้าซิ ข้าจะให้ดู” พระนิกายนิชิเรนไม่ลังเลและเดินเบียดฝูงชนเข้ามาหาอาจารย์บังเคอิอย่างภาคภูมิใจ
พระนิกายนิชิเรนไปยืนข้าง ๆ อาจารย์บังเคอิด้วยท่าทางที่มุ่งมั่น
อาจารย์บังเคอิมองไปที่ท่านพระและยิ้มอย่างมีเล่ห์เหลี่ยม “โปรดมาที่ซ้ายของข้าหน่อย” พระนิกายนิชิเรนที่เต็มไปด้วยความมั่นใจเชื่อฟังและเดินไปทางซ้ายของอาจารย์บังเคอิ
หลังจากนั้น อาจารย์บังเคอิกล่าวว่า “ไม่ ไม่ใช่ตรงนั้น เราคุยกันดี ๆ ที่ทางขวาน่าจะดีกว่า มาไปทางขวาของข้าหน่อย” พระนิกายนิชิเรนที่ยืนนิ่งไปแล้วเดินไปทางขวาของอาจารย์บังเคอิ
อาจารย์บังเคอิยิ้มและพูดว่า “เห็นไหม? ท่านกำลังเชื่อฟังข้า และข้าคิดว่าท่านเป็นคนที่น่ารักและอ่อนโยนมาก ตอนนี้นั่งลงและฟังข้าเถอะ”
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า… การเชื่อฟังไม่ใช่แค่การทำตามคำสั่ง แต่คือการมีสติและการเปิดใจเพื่อเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นในแต่ละขณะ การเรียนรู้ที่จะรับฟังและทำตามด้วยความเข้าใจจากภายในจิตใจทำให้เราเติบโตและเข้าถึงความจริงอย่างลึกซึ้ง
อาจารย์บังเคอิแสดงให้เห็นว่าการเชื่อฟังไม่ได้มาจากการทำตามคำสั่งเพียงอย่างเดียว แต่คือการรับรู้และเปิดใจเพื่อเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นในทุกการกระทำ การที่พระจากนิกายนิชิเรน เชื่อฟังอาจารย์บังเคอิ แม้ในตอนที่พระนิกายนิริเรนท้าทายท่าน ก็เป็นการเรียนรู้ที่จะปล่อยวางความยึดมั่นในตัวเองและรับฟังสิ่งที่ท่านต้องการสื่อออกมาอย่างแท้จริง ในที่สุดการเชื่อฟังจึงไม่ใช่แค่การทำตามคำสั่ง แต่เป็นการเข้าใจจากภายในด้วยความตั้งใจและสติ
อ่านต่อ: เรียนรู้ปรัชญาข้อคิดความสงบและการปล่อยวางผ่านนิเซน
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานเซนเรื่องการเชื่อฟัง (อังกฤษ: Obedience) เกี่ยวข้องกับอาจารย์บังเคอิ (Bankei) ซึ่งเป็นอาจารย์เซนผู้มีชื่อเสียงในสมัยเอโดะของญี่ปุ่น อาจารย์บังเคอิเป็นที่รู้จักในการสอนเซนที่ตรงไปตรงมา และไม่ยึดติดกับหลักการหรือคำสอนทางทฤษฎีมากนัก ท่านเน้นการสอนจากประสบการณ์ตรงและคำพูดที่มาจากหัวใจท่าน
เรื่องนี้เกี่ยวข้องกับการที่พระจากนิกายนิชิเรน พยายามท้าทายการสอนของอาจารย์บังเคอิ ซึ่งผู้ติดตามของนิกายนิชิเรน ได้เริ่มหันไปฟังการสอนของอาจารย์เซนแทน และพระจากนิกายนี้รู้สึกไม่พอใจจึงต้องการทดสอบการสอนของบังเคอิ ผ่านการท้าทายและการโต้เถียง ซึ่งท่านอาจารย์บังเคอิได้แสดงให้เห็นถึงการเชื่อฟังที่แท้จริง คือการมีสติและความเปิดใจในการทำตามโดยไม่จำเป็นต้องถูกบังคับ
นิทานนี้สะท้อนถึงหลักการสำคัญของเซนในการปฏิบัติตน และการเรียนรู้ที่จะมีสติในทุกการกระทำ โดยไม่ยึดติดกับความคิดหรือการแย่งชิงอำนาจในการสอน
คติธรรม: “การเชื่อฟังไม่ได้หมายถึงการทำตามคำสั่งโดยไร้ซึ่งการคิด แต่คือการเปิดใจและมีสติในทุกการกระทำ การเรียนรู้จากการกระทำและการเข้าใจจากภายในจิตใจ”