กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในชนบทอันห่างไกลที่ถนนลูกรังเต็มไปด้วยหลุมบ่อ ชาวบ้านใช้ชีวิตเรียบง่ายด้วยการทำงานหนัก ท่ามกลางความท้าทายของการเดินทางและธรรมชาติที่ไม่แน่นอน
เรื่องราวของคนขับเกวียนผู้เผชิญกับอุปสรรคใหญ่บนเส้นทาง และคำสอนจากเทพเฮอร์คิวลิสผู้ทรงพลัง จะพาเราไปรู้จักคุณค่าของการพึ่งพาตนเองและพลังของการลงมือทำ กับนิทานอีสปเรื่องเทพเฮอร์คิวลิสกับคนขับเกวียน
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องเทพเฮอร์คิวลิสกับคนขับเกวียน
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในชนบทห่างไกล มีคนขับเกวียนคนหนึ่งเดินทางผ่านถนนลูกรังที่เต็มไปด้วยหลุมบ่อ เกวียนของเขาเต็มไปด้วยฟางและสินค้าอื่นๆ ที่ต้องนำไปส่งยังหมู่บ้านข้างหน้า ม้าของเขาลากเกวียนมาตามทางอย่างขยันขันแข็ง แต่เมื่อถึงบริเวณถนนที่เต็มไปด้วยโคลนลื่น เกวียนก็เริ่มติดลึกลงไปในหลุมโคลน
ล้อของเกวียนจมลึกจนไม่สามารถขยับได้ คนขับเกวียนพยายามออกแรงดัน ดึงบังเหียนม้า และตะโกนสั่งด้วยความหงุดหงิด “ดึงเข้า! ดึงออก! เจ้าม้าขี้เกียจ!” แต่ไม่ว่าเขาจะพยายามมากแค่ไหน เกวียนก็ยังไม่ขยับแม้แต่นิ้วเดียว
เมื่อหมดหนทาง เขาทรุดตัวลงนั่งข้างเกวียน ยกมือขึ้นฟ้าด้วยความสิ้นหวัง “โอ้ เทพเฮอร์คิวลิสผู้ยิ่งใหญ่! ข้าขอร้องท่าน ได้โปรดช่วยข้าดันเกวียนนี้ขึ้นจากโคลนด้วยเถิด! ข้าทำอะไรไม่ได้แล้ว!”
ทันใดนั้นเอง ท้องฟ้าที่ดูสงบนิ่งก็เกิดเสียงกึกก้อง และแสงเจิดจ้าปรากฏขึ้นตรงหน้าเขา เทพเฮอร์คิวลิสในชุดเกราะอันสง่างามปรากฏตัวขึ้นด้วยร่างที่เต็มไปด้วยพลังอำนาจ เทพยืนกอดอกและมองคนขับเกวียนด้วยสายตาจริงจัง
“เจ้ากำลังทำอะไรอยู่?” เทพเฮอร์คิวลิสถามด้วยน้ำเสียงดังก้อง
คนขับเกวียนที่ตกตะลึงรีบลุกขึ้น “ข้ากำลังร้องขอความช่วยเหลือจากท่าน ท่านผู้ยิ่งใหญ่! เกวียนของข้าติดอยู่ในโคลน และข้าไม่สามารถทำอะไรได้เลย ข้าขอท่านช่วยข้าดันเกวียนขึ้นมาเถิด!”
เทพเฮอร์คิวลิสหัวเราะเล็กน้อย “ดันเกวียนขึ้นจากโคลน? แล้วทำไมเจ้าจึงนั่งอยู่เฉยๆ และวิงวอนฟ้า เจ้าลองออกแรงด้วยตัวเองหรือยัง?”
“แต่ข้าทำแล้ว!” คนขับเกวียนเถียง “ข้าใช้แรงทั้งหมดแล้ว แต่ก็ยังไม่สามารถดันเกวียนออกมาได้”
เทพเฮอร์คิวลิสส่ายหัวและพูดด้วยน้ำเสียงหนักแน่น “เจ้าฟังข้าให้ดี ความช่วยเหลือที่แท้จริงไม่ได้มาจากข้า แต่จากตัวเจ้าเอง ลุกขึ้นและลงมือทำเถิด! จงใช้มือและแรงของเจ้าก่อน เริ่มด้วยการนำม้าลงจากเกวียน ใช้ไม้ค้ำล้อขึ้นจากโคลน แล้วค่อยๆ ดันออกไป หากเจ้าลงแรงด้วยความตั้งใจ ข้ารับรองว่าเกวียนนี้จะหลุดจากโคลนแน่นอน”
คนขับเกวียนลังเลเล็กน้อย แต่เมื่อเห็นแววตาจริงจังของเทพ เขาจึงตัดสินใจลงมือทำตามคำแนะนำ เขานำม้าออกจากเกวียน ใช้ก้อนหินและท่อนไม้ที่หาได้ใกล้ๆ ค้ำล้อขึ้นจากโคลน จากนั้นจึงเริ่มออกแรงดันอย่างเต็มที่
“อื้ม…ขยับอีกนิด…อีกนิด!” เขาพูดกับตัวเองขณะออกแรงจนเหงื่อชุ่มเต็มตัว ในที่สุด ล้อของเกวียนก็หลุดขึ้นมาจากโคลน และเกวียนก็สามารถเคลื่อนที่ต่อไปได้
คนขับเกวียนยิ้มกว้างด้วยความดีใจ เขาหันกลับมาเพื่อขอบคุณเทพเฮอร์คิวลิส แต่เทพได้หายตัวไปแล้ว ทิ้งไว้เพียงเสียงสะท้อนที่ดังก้องในอากาศ “จงจำไว้ว่า ความสำเร็จไม่ได้มาจากคำวิงวอน แต่จากความพยายามของเจ้าเอง”
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การพึ่งพาตนเองเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ความสำเร็จไม่ได้เกิดจากการรอคอยความช่วยเหลือจากผู้อื่น แต่เกิดจากความพยายามและการลงมือทำของเราเอง หากเราเริ่มต้นด้วยแรงกายและแรงใจของตัวเอง ความช่วยเหลือที่แท้จริงจะมาจากผลลัพธ์ของการกระทำเหล่านั้น
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องเทพเฮอร์คิวลิสกับคนขับเกวียน (อังกฤษ: Hercules and the Wagoner) เป็นนิทานที่เชื่อว่าแต่งโดยอีสป และเชื่อมโยงกับสุภาษิตที่ว่า “พระเจ้าจะช่วยเหลือผู้ที่ช่วยเหลือตัวเองก่อนเสมอ” ซึ่งมีการกล่าวถึงในงานเขียนของนักปราชญ์กรีกโบราณอื่น ๆ ในหลากหลายรูปแบบ นิทานเรื่องนี้ถูกบันทึกครั้งแรกโดย Babrius ในช่วงช่วงปลายปีที่ 1 ในคริสต์ศตวรรษที่ 1 ส่วนอีกในเวอร์ชั่นที่ถูกบันทึกโดย Zenobius ซึ่งเป็นนักเขียนร่วมสมัย มีการเปลี่ยนแปลงเนื้อเรื่องเล็กน้อย และเวอร์ชันภาษาละตินที่แต่งขึ้นภายหลังโดย Avianus
นิทานเรื่องนี้ถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 291 ของ Perry Index (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ)
คนขับเกวียนคนหนึ่งกำลังนำเกวียนกลับจากในเมือง แต่เกวียนกลับตกลงไปในคูที่ลึก เขาควรจะช่วยตัวเองโดยรีบลงมือแก้ไข แต่กลับยืนนิ่งและไม่ทำอะไร นอกจากอธิษฐานต่อเฮอร์คิวลีส เทพเจ้าที่เขาให้ความเคารพมากที่สุด
เฮอร์คิวลีสปรากฏตัวขึ้นและกล่าวกับเขาว่า “จับล้อเกวียนให้มั่น และกระตุ้นวัวของเจ้า จงอธิษฐานต่อเทพเจ้าเมื่อเจ้าได้ลงมือทำอะไรด้วยตัวเองแล้ว หากไม่เช่นนั้น คำอธิษฐานของเจ้าก็ไร้ประโยชน์!”