ตำนานนิทานพื้นบ้านสากลจากประเทศเยอรมนี เรื่องราวชีวิตของชายหนุ่มคนหนึ่งที่หลังจากทำงานหนักมานานหลายปี ฮันส์ได้รับรางวัลตอบแทนเป็นสมบัติล้ำค่า เขาตื่นเต้นและมุ่งหน้ากลับบ้าน โดยเชื่อว่าตัวเองเป็นชายที่โชคดีที่สุดในโลก
แต่ระหว่างทางเขากลับพบกับการเปลี่ยนแปลงที่ไม่คาดฝัน ทุกย่างก้าวที่เดินไปนำพาเขาสู่การตัดสินใจครั้งแล้วครั้งเล่า ซึ่งอาจทำให้ใครหลายคนต้องส่ายหน้า… แต่สำหรับฮันส์ นี่อาจเป็นเส้นทางสู่โชคชะตาที่แท้จริงของเขา! กับนิทานพื้นบ้านเยอรมันเรื่องฮันส์ผู้โชคดี
เนื้อเรื่องนิทานพื้นบ้านเยอรมันเรื่องฮันส์ผู้โชคดี
กาลครั้งนานมาแล้ว ณ ดินแดนเยอรมันยุคกลาง ชายคนหนึ่งนามว่าฮันส์ผู้ซึ่งเป็นคนธรรมดาวัยทำงาน หลังจากทำงานรับใช้เจ้านายมานานถึงเจ็ดปี ฮันส์ก็ได้รับรางวัลตอบแทนเป็นก้อนทองคำขนาดเท่าหัวของเขา เมื่อเจ้านายมอบมันให้ ฮันส์รู้สึกว่าตัวเองเป็นชายที่โชคดีที่สุดในโลก เขาไม่เคยมีสมบัติมากมายขนาดนี้มาก่อน!
“ข้าโชคดีเหลือเกิน! ทองคำก้อนโตนี้จะทำให้ข้าอยู่สุขสบายไปตลอดชีวิต!” ฮันส์คิดอย่างมีความสุข ก่อนจะเริ่มออกเดินทางกลับบ้าน เพื่อไปหาแม่ที่รอคอยเขาอยู่
แต่หลังจากเดินไปได้ไม่นานก้อนทองคำที่ดูเป็นพรจากฟ้ากลับกลายเป็นภาระ มันหนักเหลือเกิน! ไหล่ของเขาปวดเมื่อย แขนของเขาช้ำไปหมด ความสุขของเขาเริ่มกลายเป็นความลำบาก
ขณะที่เขากำลังพักริมถนน ชายคนหนึ่งขี่ม้าสีดำตัวงาม ผ่านมา ฮันส์มองตามด้วยสายตาเป็นประกาย
“ถ้าข้ามีม้า ข้าจะเดินทางได้เร็วขึ้นและไม่ต้องแบกของหนักแบบนี้!”
ชายขี่ม้ามองก้อนทองของฮันส์แล้วหัวเราะ “เจ้าจะเดินทางไปทั้งอย่างนี้รึ? ทำไมไม่แลกทองคำของเจ้ากับม้าของข้าล่ะ?”
ฮันส์ตาโตด้วยความดีใจ “จริงหรือ!? ข้าโชคดีอีกแล้ว!” เขารีบยื่นทองคำให้ชายคนนั้น และรับม้าไว้แทน
“ตอนนี้ข้าจะถึงบ้านเร็วขึ้นกว่าที่คิดไว้!” ฮันส์คิด ขณะที่เขาปีนขึ้นหลังม้า
แต่แล้วปัญหาก็ตามมา…
ม้าไม่ได้เชื่องอย่างที่เขาคิดทันทีที่ฮันส์ตีหลังม้าเพื่อให้มันออกตัว มันกลับพุ่งทะยานไปข้างหน้าอย่างรวดเร็ว! ฮันส์ตะโกนลั่น เขาพยายามควบคุมมัน แต่กลับถูกร่างของมันเหวี่ยงจนล้มลงไปกลิ้งอยู่กลางถนน ชุดของเขาเต็มไปด้วยฝุ่น และหัวปูดบวมจากการกระแทก
“โอ๊ย! ม้ามันเร็วเกินไป ข้าคงควบมันไม่ไหวแน่!”
ทันใดนั้น ชายคนหนึ่งเดินมาพร้อมวัวอ้วนท้วนตัวหนึ่ง เขาหัวเราะเมื่อเห็นฮันส์นั่งกุมหัว “เจ้าดูเหมือนไม่ถนัดขี่ม้านะ เพื่อนเอ๋ย วัวตัวนี้สิ! มันเชื่อง ใจดี แถมยังให้น้ำนมได้ทุกวัน!”
ฮันส์รีบลุกขึ้นมา “วิเศษไปเลย! ข้าคิดว่าข้าจะโชคดีขึ้นอีกครั้ง!” เขาแลกม้ากับวัวทันที
“คราวนี้แหละ ข้าจะมีน้ำนมดื่มตลอดทาง!”
แต่แน่นอนว่า… เขาคิดผิดอีกแล้ว
ฮันส์เดินไปตามทางพร้อมวัวตัวใหม่ของเขา เขาหวังว่าจะรีดนมดื่มระหว่างทาง แต่ปัญหาคือ… เขาไม่เคยรีดนมวัวมาก่อนเลย!
“อืม… วัวควรจะให้นมข้าได้สิ!” เขาพยายามบีบเต้านมของมัน แต่ทันใดนั้นวัวก็ถีบขาหลังขึ้นฟ้า! ฮันส์กระเด็นไปนอนแผ่บนพื้น!
“โอ๊ย! ไม่น่าเลย! ข้าคงไม่เหมาะกับการมีวัว…”
ขณะที่เขานั่งกุมแข้งกุมขาอยู่ ชายคนหนึ่งเดินผ่านมาเขาถือเชือกจูงหมูอ้วนตัวหนึ่ง
“ดูเหมือนเจ้าจะลำบากกับวัวตัวนี้นะ” ชายแปลกหน้าพูดขึ้น “แต่เจ้ารู้ไหม? หมูเลี้ยงง่ายกว่าวัวเยอะ มันกินอะไรก็ได้ และเมื่อเจ้ากลับถึงบ้าน เจ้าก็สามารถนำมันไปขายได้ในราคาดี!”
ฮันส์ตาเป็นประกาย “นั่นมันยอดเยี่ยมไปเลย! ข้าคงโชคดีขึ้นอีกแล้ว!” เขารีบแลกวัวกับหมูทันที
“คราวนี้ล่ะ ข้าจะได้กลับบ้านพร้อมกับหมูอ้วนที่ขายได้ราคาแน่นอน!”
แต่เขายังไม่รู้ว่า… ปัญหายังรออยู่ข้างหน้า
เขาจูงหมูเดินไปตามทางด้วยรอยยิ้ม แต่แล้วก็มีชายอีกคนหนึ่งเดินเข้ามาหาเขา สีหน้าเคร่งเครียด
“ขอแนะนำตัวก่อน ข้าคือผู้ดูแลหมู่บ้าน และข้าต้องเตือนเจ้าว่า… หมูตัวที่เจ้าถืออยู่น่ะ มันอาจถูกขโมยมา!”
ฮันส์หน้าซีด “หา!? เป็นไปได้ยังไง!?”
“เจ้าต้องระวังนะ ถ้าคนอื่นเห็นว่าเจ้าพาหมูขโมยไป เจ้าจะถูกจับ!”
ฮันส์ตกใจสุดขีด เขาไม่อยากมีปัญหา! เขาเพียงต้องการกลับบ้านพร้อมกับของติดมือไปให้แม่เท่านั้น!
“ถ้าเจ้าไม่อยากเสี่ยง ข้ามีข้อเสนอให้” ชายคนนั้นพูดพร้อมยิ้ม “ข้าจะช่วยเจ้าเอง! เจ้าลองแลกหมูของเจ้ากับห่านตัวนี้ดีไหม? มันสะอาด ปลอดภัย และขายได้ราคาดีเหมือนกัน!”
ฮันส์ถอนหายใจโล่งอก “วิเศษ! ข้าคงโชคดีขึ้นอีกแล้ว!”
เขารีบแลกหมูกับห่านโดยไม่คิดอะไรเลย…
ฮันส์เดินทางต่อพร้อมกับห่านตัวอ้วนในมือ เขามองมันแล้วคิดว่า “คราวนี้ข้าคงได้ของที่มีค่าจริง ๆ สักที! ห่านมีขนนุ่มฟู ขนของมันสามารถถอนมาทำหมอนขายได้ อีกไม่นานข้าคงรวยแน่!”
ระหว่างที่เดินไปตามทาง เขาได้พบกับชายชราคนหนึ่ง ชายคนนั้นถือก้อนหินลับมีดอยู่ในมือและกำลังลับมีดอย่างตั้งใจ
“เจ้าหนุ่ม ดูเหมือนเจ้าจะเดินทางมาไกลนะ แล้วห่านตัวนี้ของเจ้าล่ะ เอาไปทำอะไร?”
“ข้าจะเอาไปขาย!” ฮันส์ตอบด้วยรอยยิ้ม
“งั้นเจ้ารู้ไหม ว่าสิ่งที่มีค่าจริง ๆ ไม่ใช่ห่าน… แต่เป็นก้อนหินลับมีดนี่ต่างหาก!” ชายชราพูด “หากเจ้ามีมัน เจ้าสามารถลับมีด ลับขวาน และทำงานหาเงินได้ตลอดชีวิต ไม่มีวันหมดค่า!”
ฮันส์ตาโต “จริงหรือ!? ข้าโชคดีอีกแล้ว!”
เขารีบแลกห่านกับก้อนหินลับมีดทันที ตอนนี้เขาเชื่อสุดใจว่าตัวเองกำลังถือ “สมบัติล้ำค่าที่สุดในชีวิต”
“ข้าไม่ต้องกังวลเรื่องความยากจนอีกต่อไปแล้ว!” ฮันส์คิดขณะเดินต่อไปด้วยหัวใจพองโต
แต่เขายังไม่รู้ว่า… หายนะกำลังรออยู่ข้างหน้า
ฮันส์เดินต่อไป พร้อมกับจินตนาการถึงชีวิตใหม่ที่กำลังรอเขาอยู่ แต่แล้ว… เท้าของเขาสะดุดก้อนหิน! พรืด!
ฮันส์เสียหลักล้มหน้าคะมำ และก้อนหินลับมีดในมือของเขากระเด็นออกไป มันกลิ้งตกลงไปในบ่อน้ำ จ๋อม!
เขารีบโถมตัวไปดู แต่สายไปแล้วก้อนหินหายลับไปใต้ผืนน้ำ สำหรับใครหลายคน นี่อาจเป็นจุดจบของโชคดีแต่สำหรับฮันส์…
เขายืนขึ้นปัดฝุ่นจากเสื้อผ้า แล้วหัวเราะเสียงดัง! “โอ้ ข้าโชคดีจริง ๆ! ข้าสลัดภาระทุกอย่างทิ้งไปหมดแล้ว!”
“ตอนนี้ข้าไม่ต้องแบกอะไรอีกต่อไป ข้ามีอิสระอย่างแท้จริง!”
ฮันส์เดินทางต่อด้วยหัวใจที่เบาสบายเขากลับถึงบ้านมือเปล่า ไม่มีทองคำ ไม่มีวัว ไม่มีอะไรติดตัวเลย แต่เขายิ้มกว้าง เพราะเชื่อว่าตัวเองเป็น “คนที่โชคดีที่สุดในโลก”
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า… ความสุขที่แท้จริงไม่ได้มาจากทรัพย์สินหรือสิ่งของ แต่มาจากมุมมองของเราเอง ฮันส์สูญเสียทุกอย่างไปทีละอย่าง แต่เขากลับไม่รู้สึกว่านั่นคือความโชคร้าย ตรงกันข้าม เขาเชื่อว่าทุกครั้งที่สูญเสีย เขากลับได้บางสิ่งที่ดีกว่าเดิม
ในโลกที่คนมากมายไล่ล่าความมั่งคั่งโดยไม่มีที่สิ้นสุด บางครั้งการปล่อยวางอาจเป็นความโชคดีที่สุดที่เราจะมอบให้ตัวเอง
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานพื้นบ้านเยอรมันเรื่องฮันส์ผู้โชคดี (อังกฤษ: Hans in Luck) เป็นนิทานพื้นบ้านของเยอรมันที่ได้รับการบันทึกโดยพี่น้องกริมม์ (Grimm Brothers) และตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1812 ในหนังสือ Children’s and Household Tales นิทานเรื่องนี้มีลักษณะแตกต่างจากนิทานกริมม์เรื่องอื่น ๆ ตรงที่ ไม่มีเวทมนตร์ ไม่มีปีศาจหรือแม่มด มีเพียงเรื่องราวของชายหนุ่มที่มองโลกในแง่ดี แม้จะสูญเสียทุกสิ่งก็ตาม
รากฐานของนิทานเรื่องนี้สะท้อนถึงค่านิยมในเยอรมันช่วงศตวรรษที่ 18-19 ซึ่งเน้นเรื่องความพอใจในสิ่งที่มี และการปล่อยวางทางโลก นักวิชาการบางคนมองว่าเรื่องราวของฮันส์อาจได้รับอิทธิพลจากนิทานชาวบ้านเก่าที่มีมาก่อน หรือแม้แต่นิทานเชิงปรัชญาที่กล่าวถึงการละทิ้งทรัพย์สินเพื่อความสุขที่แท้จริง
“ฮันส์ผู้โชคดี” ได้รับการตีความและดัดแปลงในรูปแบบต่าง ๆ ตลอดหลายศตวรรษ บางเวอร์ชันมองว่าฮันส์เป็นชายหนุ่มที่โชคดีจริง ๆ เพราะเขาไร้ซึ่งภาระ ขณะที่บางเวอร์ชันก็มองว่าเขาเป็นตัวแทนของ ความไร้เดียงสาที่พาไปสู่ความว่างเปล่า
แม้จะถูกมองจากมุมไหน นิทานเรื่องนี้ยังคงเป็นหนึ่งในนิทานที่สะท้อนแนวคิดเรื่องความสุขและโชคชะตาได้อย่างลึกซึ้ง และเป็นที่จดจำในฐานะหนึ่งในนิทานเยอรมันที่แตกต่างแต่ทรงพลังที่สุดของพี่น้องกริมม์
“บางคนใช้ทั้งชีวิตไล่ล่าความมั่งคั่ง แต่ไม่เคยพบความสุข ขณะที่บางคนสูญเสียทุกอย่าง… แล้วพบอิสรภาพที่แท้จริง”