ในโลกนี้มีนิทานมากมายที่ถ่ายทอดความฉลาดและความรอบคอบของตัวละคร ผ่านเหตุการณ์ขำขันและแปลกประหลาดที่สะท้อนวิถีชีวิตผู้คนในอดีต
มีนิทานกริมม์เรื่องหนึ่ง เล่าถึงหญิงสาวผู้เฉลียวฉลาดชื่อเอลส์ ที่ความคิดรอบคอบเกินเหตุทำให้เกิดเรื่องวุ่นวายและเหตุการณ์ขำขันหลายครั้ง กับนิทานกริมม์เรื่องเอลส์ผู้ฉลาดเกินเบอร์
เนื้อเรื่องนิทานกริมม์เรื่องเอลส์ผู้ฉลาดเกินเบอร์
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีชายคนหนึ่งมีลูกสาวชื่อ เอลส์ผู้เฉลียวฉลาด พอเอลส์โตขึ้น พ่อของเธอก็บอกว่า “ลูกสาวต้องแต่งงานแล้ว”
แม่ของเธอตอบ “ใช่ หากเราหาคนที่เต็มใจมาแต่งงานได้”
ในที่สุดก็มีชายหนุ่มชื่อฮานส์มาจากที่ไกล เขามาเสนอแต่งงานกับเอลส์ แต่ตั้งเงื่อนไขว่า “เอลส์ต้องเป็นคนรอบคอบด้วย”
พ่อบอก “โอ้ เธอไม่ขาดปัญญาแน่นอน”
แม่เสริม “ใช่แล้ว เธอเห็นลมพัดมาตามถนนและได้ยินแมลงวันไอด้วยซ้ำ”
ฮานส์จึงพูดว่า “ถ้าเธอไม่รอบคอบ ข้าจะไม่แต่งงานด้วย”
หลังจากนั้น เมื่อทุกคนได้นั่งโต๊ะทานอาหารเรียบร้อยแล้ว แม่บอกเอลส์ว่า “ไปเอาเบียร์จากห้องเก็บใต้ถุนหน่อย”
เอลส์หยิบเหยือกจากตะขอบนผนัง และในขณะที่เดินไปใต้ถุน เธอก็เขย่าฝาเหยือกไปมาเพื่อไม่ให้เบื่อ
พอถึงห้องใต้ถุน เธอวางเก้าอี้ไว้หน้าถังเบียร์ เพื่อไม่ต้องก้มทำให้หลังเจ็บ เธอใส่เหยือกไว้ใต้ก๊อกและเปิด พอเบียร์ไหล เธอก็เหลือบไปเห็นจอบที่ช่างทิ้งไว้ในเพดานเหนือศีรษะ
เอลส์เริ่มร้องไห้ เพราะคิดว่า “ถ้าฉันแต่งงานกับฮานส์ แล้วเรามีลูก แล้วลูกโตขึ้นและเราส่งไปเอาเบียร์ที่นี่ จอบอาจหล่นใส่หัวและตายได้” ดังนั้นเธอนั่งร้องไห้อย่างสุดกำลัง คิดถึงเหตุร้ายที่อาจเกิดขึ้น
ขณะที่ทุกคนรออยู่ข้างบนเพื่อดื่ม แต่เอลส์ไม่กลับ แม่จึงสั่งคนใช้ “ลงไปดูเอลส์หน่อยว่าอยู่ไหน”
คนรับใช้ลงไปพบเอลส์นั่งร้องไห้อย่างหนัก “ร้องไห้ทำไมล่ะ?”
เอลส์ตอบ “โอ้ ฉันทำไงได้ หากฉันแต่งงานกับฮานส์ แล้วเรามีลูก แล้วส่งลูกมานี่เพื่อเอาเบียร์ จอบอาจหล่นใส่หัวลูกมันและตายได้”
“เอลส์ของเราฉลาดจริง ๆ!” คนรับใช้พูด แล้วนั่งลงร้องไห้ร่วมด้วย
หลังจากนั้น เมื่อคนข้างบนพบว่าหญิงรับใช้ยังไม่กลับ และพวกเขาก็หิวน้ำมากขึ้นเรื่อย ๆ เจ้าของบ้านจึงสั่งหนุ่มรับใช้ให้ลงไปดู
ชายหนุ่มรับใช้พบเอลส์กับหญิงรับใช้นั่งร้องไห้ด้วยกัน
“เกิดอะไรขึ้น?” เขาถาม
เอลส์ตอบ “โอ้ ฉันจะทำไงได้ หากฉันแต่งงานกับฮานส์ แล้วเรามีลูก แล้วส่งลูกมาที่นี่ จอบอาจหล่นใส่หัวลูกฉันได้”
หนุ่มรับใช้พูด “เอลส์ของเราฉลาดจริง ๆ!” แล้วนั่งลงร้องไห้ร่วม
ต่อมาแม่ลงไปดูเอง และเอลส์อธิบายว่าทุกคนร้องไห้เพราะกลัวลูกในอนาคตจะถูกจอบหล่นใส่หัว แม่พูด “เอลส์ของเราฉลาดจริง ๆ!” แล้วนั่งลงร้องไห้ร่วม
หลังจากนั้น พ่อบ้านรออยู่ข้างบน แต่ภรรยาไม่กลับ และเขาเริ่มหิวน้ำมากขึ้น จึงลงไปดูด้วยตัวเอง
พบทุกคนรวมตัวร้องไห้ในห้องใต้ถุน เอลส์อธิบายเรื่องลูกในอนาคตกับจอบที่อาจหล่นใส่หัวพ่อพูด “เอลส์ของเราฉลาดจริง ๆ!” แล้วนั่งร่วมร้องไห้
ฮานส์เองขึ้นมาดู และพบทุกคนรวมทั้งตัวเขาร้องไห้เสียงดัง “เกิดเรื่องร้ายอะไรขึ้น?” เขาถาม
เอลส์ตอบ “โอ้ ฮานส์ หากเราจะแต่งงานและมีลูก แล้วส่งลูกมาดึงเบียร์ จอบอาจหล่นใส่หัวลูกเราได้”
ฮานส์หัวเราะและพูด “ไม่มีความรอบคอบใดที่ดีกว่านี้อีกแล้ว เอลส์ เธอฉลาดที่สุด ฉันจะเอาเธอเป็นภรรยา”
เขาจับมือเอลส์และพาเธอขึ้นไปข้างบน และจัดงานแต่งทันที
ไม่นานหลังแต่งงาน ฮานส์บอกเอลส์ว่า “ฉันจะไปทำงานหาเงิน ส่วนเธอไปเกี่ยวข้าวเพื่อเราจะได้มีขนมปังกิน”
เอลส์ตอบ “ดีเลย ฮานส์ที่รัก”
หลังจากฮานส์ไป เธอทำสตูอร่อย ๆ แล้วพกไปที่ทุ่งข้าว เมื่อไปถึงทุ่ง เธอถามตัวเอง “ตอนนี้ฉันจะเกี่ยวก่อนหรือจะกินก่อน?”
“เอาเถอะ กินก่อนแล้วกัน” เธอคิด และกินจนพอใจ
จากนั้นเอลส์ถามตัวเองอีก “ต่อไปฉันจะเกี่ยวข้าวก่อน หรือจะนอนก่อนดี?”
“เอาเถอะ นอนก่อนแล้วกัน” เธอคิด แล้วนอนหลับท่ามกลางข้าว
ฮานส์กลับมาและรอที่บ้าน แต่เอลส์ไม่กลับ เขาคิดว่า “เอลส์ของฉันขยันจริง ๆ เธอคงไม่คิดจะกลับบ้านและกินอาหารเลย”
เมื่อใกล้เย็น ฮานส์ไปดูข้าว พบว่าเอลส์ยังนอนหลับไม่เกี่ยวข้าวอะไรเลย เขารีบกลับไปเอาตาข่ายนกมีระฆังคล้อง และคลุมเธอไว้ แต่เธอก็ยังนอนหลับต่อ
เมื่อเอลส์ตื่นและเขย่า ระฆังส่งเสียงดัง เธอกลัวและสงสัยว่าตัวเองยังเป็นเอลส์หรือไม่
สุดท้ายเธอวิ่งไปบ้าน แต่ประตูล็อก เธอเคาะหน้าต่างและถาม “ฮานส์ เอลส์อยู่ไหม?”
“อยู่” ฮานส์ตอบ
เอลส์ตกใจมากและร้อง “โอ้ ฉันไม่ใช่เอลส์แน่!”
เธอวิ่งหนีออกนอกหมู่บ้าน และตั้งแต่นั้นมาไม่มีใครเห็นเธออีกเลย
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า… ความฉลาดเป็นสิ่งดี แต่ถ้าฉลาดเกินไปหรือคิดล่วงหน้ามากเกินไป ก็อาจทำให้เกิดความสับสนและเรื่องวุ่นวายได้ นิทานนี้แฝงความขบขันจากความเฉลียวฉลาดของเอลส์ที่มากเกินเหตุ และแสดงให้เห็นว่า การคิดมากเกินไปบางครั้งก็ทำให้ตัวเองและคนรอบข้างยุ่งยากตามไปด้วย
อ่านต่อ: คอลเลกชันนิทานโด่งดังจากยุโรปนิทานกริมม์อ่านสนุกได้ข้อคิดดี ๆ
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานกริมม์เรื่องเอลส์ผู้ฉลาดเกินเบอร์ (อังกฤษ: Clever Else) มาจากคอลเลกชันนิทานกริมม์ลำดับที่ 034 KHM ซึ่งเป็นหนึ่งในนิทานพื้นบ้านเยอรมันที่พี่น้องกริมม์รวบรวมไว้
เรื่องราวเล่าถึงเอลส์หญิงสาวผู้เฉลียวฉลาดเกินเบอร์ที่ถูกพ่อแม่จัดหาสามี แต่ความคิดรอบคอบของเธอที่มากเกินไป ทำให้เกิดความวุ่นวายและเหตุการณ์ตลกหลายครั้ง ตั้งแต่การร้องไห้เพราะกลัวจอบหล่นใส่หัวลูกในอนาคต อย่างเช่น:
- ระฆังที่คล้องตาข่ายนกส่งเสียงดังทุกครั้งที่เธอขยับตัว ทำให้เธอรู้สึกผิดปกติ ไม่เหมือนตอนปกติที่เคยทำ
- ความคิดมากและความเฉลียวฉลาดของเธอ เอลส์มักจะคิดเกินเหตุและคาดการณ์สิ่งที่จะเกิดขึ้นล่วงหน้า เมื่อเธอเห็นหรือได้ยินอะไรผิดปกติ สมองของเธอก็เริ่มสงสัยตัวเองทันที
- การประสบกับเหตุการณ์ที่ไม่คุ้นเคย เช่น บ้านล็อก เธอเคาะหน้าต่างแล้วได้ยินเสียงฮานส์ตอบว่าเธออยู่ข้างใน ซึ่งทำให้เธอยิ่งสับสนและไม่แน่ใจว่าตัวเองคือเอลส์จริง ๆ หรือไม่
สรุปง่าย ๆ คือ เอลส์สับสนเพราะความเฉลียวฉลาดของตัวเองและสิ่งแวดล้อมรอบตัวที่ไม่เป็นไปตามที่เธอคาดคิด ทำให้เธอสงสัยตัวตนของตัวเอง ซึ่งเป็นความขบขันและแปลกประหลาดแบบนิทานกริมม์
นิทานสื่อถึงความฉลาดและความรอบคอบของมนุษย์ แต่ก็เตือนว่าการคิดมากเกินไปโดยไม่ลงมือทำจริงอาจทำให้เกิดความสับสนและเรื่องยุ่งยาก พร้อมแฝงความขบขันและความย้อนแย้งของความฉลาดแบบสุดโต่ง
คติธรรม: “ความฉลาดเป็นคุณสมบัติที่ดี แต่หากคิดล่วงหน้ามากเกินไปและพยายามคาดการณ์ทุกสิ่ง อาจทำให้สับสน ยุ่งยาก และพลาดสิ่งสำคัญรอบตัวไปได้”