ปกนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย

นิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย

ชีวิตเต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ การยอมรับธรรมชาติของการเกิดและการตายจะช่วยให้เรามีความสงบในใจ แม้ในช่วงเวลาที่ยากลำบาก

มีนิทานเซนเรื่องหนึ่งที่สะท้อนถึงคำถามสำคัญเกี่ยวกับการตายและการปล่อยวาง คำถามที่เกิดขึ้นจากความสงสัยของเด็กหนุ่มผู้ฉลาด ซึ่งได้เรียนรู้บทเรียนอันลึกซึ้งจากอาจารย์ของเขา กับนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย

ภาพประกอบนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย

เนื้อเรื่องนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ณ วัดเซนแห่งหนึ่งบนยอดเขาของญี่ปุ่น

อิกคิวคือปรมาจารย์เซนผู้มีความเฉลียวฉลาดตั้งแต่ยังเป็นเด็ก เขามีความสามารถพิเศษในการคิดและตอบคำถามที่ยาก แต่ในขณะเดียวกัน เขาก็ยังคงเป็นเด็กที่เรียนรู้จากความผิดพลาดเหมือนเด็กคนอื่น ๆ

วันหนึ่ง ขณะที่อิกคิวกำลังเล่นอยู่ในห้องของอาจารย์ เขาได้ทำลายถ้วยชาถ้วยหนึ่ง ซึ่งเป็นของที่มีค่าและหายากมาก เป็นถ้วยโบราณที่อาจารย์รักและหวงแหนมาก เมื่ออิกคิวเห็นถ้วยแตกเป็นชิ้น ๆ เขารู้สึกตกใจและตกอยู่ในความสับสน

เมื่อเขาได้ยินเสียงฝีเท้าของอาจารย์ที่กำลังเดินเข้ามาในห้อง เขาตัดสินใจรีบเก็บชิ้นส่วนของถ้วยซ่อนไว้ข้างหลังอย่างรวดเร็ว เขารู้ดีว่าอาจารย์จะต้องโกรธและเสียใจมาก แต่เขาก็ไม่รู้จะทำอย่างไร

อิกคิวคิดหาวิธีที่จะหลีกเลี่ยงการถูกตำหนิและตอบคำถามของอาจารย์อย่างไรให้ดีที่สุด

ในขณะที่อาจารย์เข้ามาถึงห้อง อิกคิวยืนอยู่พร้อมกับชิ้นส่วนของถ้วยซ่อนอยู่ข้างหลัง เขาตัดสินใจถามคำถามที่เขาคิดว่าคงจะช่วยเขาในสถานการณ์นี้ได้

“ทำไมคนเราต้องตาย?” อิกคิวถามออกไปด้วยน้ำเสียงที่สงสัยและเต็มไปด้วยความคิด

อาจารย์มองไปที่อิกคิวและตอบด้วยความสงบ “นี่เป็นเรื่องธรรมชาติ ทุกสิ่งต้องตาย และมีเวลาเท่านั้นที่มันจะอยู่ได้”

ขณะที่อาจารย์พูดจบ อิกคิวก็ยื่นชิ้นส่วนของถ้วยที่เขาทำแตกออกมาให้กับอาจารย์ และกล่าวว่า “ถ้วยของท่านถึงเวลาแล้วที่จะต้องตาย”

อาจารย์มองถ้วยที่แตกไปแล้วและยิ้มให้กับคำตอบของอิกคิว ในการแสดงออกถึงความเข้าใจเรื่องธรรมชาติและความจริงที่ไม่มีการหลีกเลี่ยง โดยไม่ต่อว่าเขาแม้แต่น้อย

ภาพประกอบนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย 2

หลังจากที่อิกคิวพูดว่า “ถ้วยของท่านถึงเวลาแล้วที่จะต้องตาย” อาจารย์ของเขาก็มองไปที่ชิ้นส่วนของถ้วยที่แตกแล้ว จากนั้นก็หันมายิ้มให้กับอิกคิวอย่างไม่แสดงอาการโกรธหรือเสียใจ

อิกคิวยืนอยู่ตรงนั้นสักพักด้วยความรู้สึกสับสนในใจ เขาพยายามหาคำตอบในตัวเองเกี่ยวกับการเกิดและการตาย แต่ก็ยังไม่เข้าใจอย่างชัดเจน

อิกคิวถามอาจารย์อีกครั้งด้วยเสียงที่สงสัย “ท่านอาจารย์ครับ ทำไมทุกสิ่งต้องมีการเกิดและการตาย? ทำไมไม่สามารถอยู่ตลอดไป?”

อาจารย์หันมองไปที่เขาอย่างใจเย็นและตอบด้วยเสียงที่สงบว่า “ทุกสิ่งมีเวลาของมัน ไม่มีอะไรที่จะคงอยู่ตลอดไป แม้แต่ชีวิตเองก็ต้องผ่านกระบวนการนี้ บางครั้งการตายก็เป็นการปล่อยให้สิ่งใหม่เกิดขึ้น”

อิกคิวเริ่มเข้าใจคำตอบของอาจารย์ แต่ในใจเขายังมีคำถามอยู่ “แล้วเราจะสามารถยอมรับการตายได้อย่างไรครับ?”

อาจารย์มองไปที่ถ้วยที่แตกแล้วตอบด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยน “การยอมรับมันคือการเข้าใจว่าทุกสิ่งมีเวลาของมัน ไม่มีสิ่งใดที่อยู่อย่างถาวร การยอมรับการตายคือการยอมรับความจริงของชีวิต”

อิกคิวเริ่มนั่งลงและคิดตามคำพูดของอาจารย์อย่างเงียบ ๆ คำตอบของอาจารย์ทำให้เขาเข้าใจในมุมมองที่ต่างออกไป เขารู้ว่าการที่สิ่งหนึ่งต้องจบลง มันจะเปิดโอกาสให้สิ่งใหม่เกิดขึ้นได้ และไม่จำเป็นต้องกลัวการตาย

เขายิ้มให้กับตัวเองและพูดกับอาจารย์ “ขอบคุณครับท่านอาจารย์ ตอนนี้ข้าเข้าใจแล้วว่า ความตายไม่ได้เป็นสิ่งที่น่ากลัว มันเป็นเพียงการสิ้นสุดของสิ่งหนึ่งเพื่อให้สิ่งใหม่เกิดขึ้น”

อาจารย์ยิ้มและพยักหน้า “ใช่แล้วอิกคิว สิ่งที่ต้องตายก็จะตายไป แต่มันจะเปิดทางให้สิ่งใหม่เกิดขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ”

อิกคิวลุกขึ้นและเริ่มเล่นพิณอีกครั้ง เพลงที่เขาบรรเลงออกมาคือเพลงที่เคยเล่นกับเพื่อนของเขาก่อนหน้านี้ เสียงพิณในตอนนี้เต็มไปด้วยความสงบ และเขารู้ว่าเขาได้ปล่อยวางความกลัวจากการตายและเข้าใจถึงธรรมชาติของการเกิดและการตาย อย่างแท้จริง

ภาพประกอบนิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย 3

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า… การยอมรับการเกิดและการตายเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติของชีวิต การไม่ยึดติดกับสิ่งที่ต้องจากไป จะทำให้เราเข้าใจและมีความสงบในชีวิตมากขึ้น

คำตอบของอาจารย์ที่อธิบายว่า “ทุกสิ่งมีเวลาของมัน” ทำให้อิกคิวเข้าใจว่าไม่เพียงแต่ชีวิตที่มีการเกิดและการตาย แต่ทุกสิ่งในโลกนี้ก็ต้องผ่านการเปลี่ยนแปลง การยอมรับการจากไปของสิ่งหนึ่ง ทำให้มีพื้นที่สำหรับสิ่งใหม่ที่จะเกิดขึ้น และช่วยให้เรามีจิตใจที่สงบและเข้าใจชีวิตในทางธรรมชาติ

อ่านต่อ: เรื่องเล่าเรียบง่ายในแบบเซนอาจให้คำตอบธรรมะกับนิทานเซนสั้น ๆ สนุก ๆ แถมได้ข้อคิดดี ๆ

ที่มาของนิทานเรื่องนี้

นิทานเซนเรื่องถึงเวลาตาย (อังกฤษ: Time to Die) ปรากฏใน Zen Flesh, Zen Bones ซึ่งเป็นการรวบรวมเรื่องราวและคำสอนของเซน โดย Paul Reps และ Nyogen Senzaki ที่ตีพิมพ์ในปี 1957 หนังสือเล่มนี้รวบรวม 101 Zen Stories ที่เป็นเรื่องเล่าของปรมาจารย์เซนและนักปรัชญาในสมัยต่าง ๆ โดยเน้นการใช้เรื่องราวในการถ่ายทอดคำสอนที่ลึกซึ้งผ่านเหตุการณ์ในชีวิตประจำวัน

ในเรื่องนี้เป็นเรื่องราวของอิกคิว (Ikkyū) ในวัยเยาว์ เขาเป็นปรมาจารย์เซน ที่โด่งดังในสมัยญี่ปุ่นโบราณ โดยเฉพาะในเรื่องของการใช้คำพูดที่มีนัยลึกซึ้ง และการฝึกฝนการปล่อยวาง โดยที่การยอมรับการเกิดและการตาย เป็นหนึ่งในคำสอนสำคัญของเซนที่เขามักจะถ่ายทอดให้กับศิษย์

เรื่องราวในนิทานนี้สะท้อนถึงหลักธรรมเซน ที่เน้นให้เข้าใจความเป็นจริงของชีวิต โดยเฉพาะการยอมรับว่าทุกสิ่งมีเวลาของมัน และการเรียนรู้ที่จะปล่อยวาง ไม่ยึดติดกับสิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว ถือเป็นคำสอนสำคัญที่ช่วยให้เรามีจิตใจที่สงบและเข้าถึงความจริงในชีวิต

คติธรรม: “การยอมรับความตายคือการยอมรับความจริงของชีวิต และการเข้าใจว่าไม่มีสิ่งใดที่คงอยู่ตลอดไป จะช่วยให้เราเข้าใจชีวิตอย่างลึกซึ้ง”


by