ในหมู่บ้านเล็ก ๆ ริมแม่น้ำ มีชาวประมงผู้หนึ่งที่ใช้ชีวิตเรียบง่ายด้วยการออกจับปลาทุกวันเพื่อเลี้ยงชีพ วันหนึ่ง เขาออกหาปลาตามปกติ และในตาข่ายของเขาก็มีบางสิ่งที่ไม่คาดคิดติดขึ้นมาด้วย
สิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นเรื่องเล็กน้อยกลับกลายเป็นบทเรียนสำคัญที่ชาวประมงได้เรียนรู้และไม่มีวันลืม… กับนิทานอีสปเรื่องชาวประมงกับปลาตัวเล็ก
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องชาวประมงกับปลาตัวเล็ก
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในหมู่บ้านริมแม่น้ำ มีชาวประมงผู้หนึ่งที่ออกไปหาปลาในทุกเช้าตรู่ ด้วยตาข่ายคู่ใจ เขาหวังจะจับปลาได้มากพอสำหรับเลี้ยงชีพและขายในตลาด วันหนึ่ง เขาโยนตาข่ายลงในแม่น้ำและนั่งรออย่างอดทน เมื่อเขาดึงตาข่ายขึ้นมา เขาก็พบว่ามีเพียงปลาตัวเล็ก ๆ ตัวหนึ่งติดอยู่
“เจ้าตัวเล็กแค่นี้เองรึ?” ชาวประมงพูดพลางมองปลาตัวเล็กในตาข่าย “ไม่ใช่ปลาตัวใหญ่ที่ข้าหวังไว้ แต่ก็ดีกว่ากลับบ้านมือเปล่า” เขายิ้มเล็กน้อยและเตรียมจะเก็บปลาลงตะกร้า
ทันใดนั้น ปลาน้อยพูดขึ้นมาด้วยน้ำเสียงอ้อนวอน “ได้โปรดเถิดท่านชาวประมง ข้ายังเล็กเกินไปที่จะเป็นประโยชน์ต่อท่าน หากท่านปล่อยข้าไปตอนนี้ ข้าจะเติบโตเป็นปลาตัวใหญ่ในอนาคต ท่านจะได้จับข้าอีกครั้ง และตอนนั้นข้าจะมีค่ากับท่านมากกว่านี้!”
ชาวประมงหยุดฟังด้วยความแปลกใจ “เจ้ากำลังบอกให้ข้าปล่อยเจ้าลงน้ำ แล้วหวังว่าเจ้าจะกลับมาในตาข่ายของข้าอีกอย่างนั้นรึ?” เขาถามพร้อมรอยยิ้มบาง ๆ
ปลาน้อยรีบพูดต่อ “ใช่แล้วท่าน ข้าสัญญา เมื่อข้าโตขึ้น ท่านจะจับข้าได้อีกครั้ง และข้าจะเป็นปลาที่ใหญ่และมีค่ากว่าเดิมมาก”
ชาวประมงได้ยินดังนั้นก็หัวเราะและพูดว่า “เจ้าช่างฉลาดที่จะพยายามหนี แต่ข้าก็ไม่โง่หรอก เจ้าคิดว่าข้าจะยอมปล่อยสิ่งที่ข้ามีอยู่ในมือไป เพียงเพื่อหวังในสิ่งที่ยังไม่แน่นอนหรือ?” เขาหยุดพูดชั่วครู่ มองปลาตัวเล็กในตาข่าย ก่อนจะกล่าวต่อด้วยน้ำเสียงจริงจัง “การยอมสละสิ่งที่ได้รับมาทั้งหมดถือเป็นเรื่องไม่ดี และยิ่งโง่เขลาที่จะเริ่มต้นใหม่อีกครั้งโดยหวังว่าจะได้กำไรมากขึ้น”
ปลาน้อยยังไม่ยอมแพ้และพยายามอ้อนวอนต่อ “แต่ท่านอาจได้ปลาตัวใหญ่อีกมากในอนาคตหากปล่อยข้าไป ข้าอาจพาเพื่อน ๆ มาให้ท่านจับในครั้งต่อไปก็ได้!”
ชาวประมงส่ายหน้าและพูดด้วยความเด็ดขาด “ข้าไม่สามารถเสี่ยงปล่อยสิ่งที่แน่นอน เพื่อไล่ตามความหวังลม ๆ แล้ง ๆ ได้ แม้เจ้าจะเล็ก แต่เจ้าก็เป็นอาหารสำหรับวันนี้ของข้า ข้าจะไม่แลกเปลี่ยนสิ่งนี้กับคำสัญญาในอนาคตที่อาจไม่เกิดขึ้นจริง”
เมื่อได้ยินคำพูดนั้น ปลาน้อยจึงหยุดอ้อนวอน เพราะมันรู้ว่าชาวประมงไม่มีทางเปลี่ยนใจ ชาวประมงเก็บปลาลงในตะกร้าด้วยความพอใจ และพูดกับตัวเองเบา ๆ “ในชีวิต บางครั้งเราต้องพอใจกับสิ่งที่มี และไม่ปล่อยสิ่งที่อยู่ในมือ เพียงเพราะหวังในสิ่งที่อาจไม่มีวันมาถึง”
จากนั้นเขาก็เดินกลับบ้าน ปลาตัวเล็กที่พยายามดิ้นรนได้แต่ยอมรับชะตากรรมของมัน บทเรียนในวันนั้นกลายเป็นสิ่งที่ชาวประมงยึดถือเสมอ
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า จงพอใจกับสิ่งที่เรามีในปัจจุบัน และอย่าเสียสิ่งที่แน่นอนเพื่อไล่ตามสิ่งที่ยังไม่แน่นอนในอนาคต อีกทั้งยังเตือนว่า การละทิ้งสิ่งที่มีค่าในมือด้วยความหวังลม ๆ แล้ง ๆ อาจทำให้เราสูญเสียทุกอย่างโดยไม่ได้อะไรกลับมาเลย
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องชาวประมงกับปลาตัวเล็ก (อังกฤษ: The Fisherman and the Little Fish) เป็นนิทานของอีสปเรื่องหนึ่ง ถูกจัดลำดับอยู่ใน Perry Index ลำดับที่ 18 (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ) โดย Babrius บันทึกไว้เป็นภาษากรีก และ Avianus บันทึกไว้เป็นภาษาละติน
นิทานเรื่องนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับปลาตัวเล็กที่ถูกชาวประมงหรือคนตกปลาจับได้ มันขอชีวิตมันเพราะว่ามันตัวเล็ก และมันบอกว่าการรอจนกว่ามันจะตัวใหญ่ขึ้นจะทำให้มันอิ่มท้องมากขึ้น ชาวประมงปฏิเสธโดยให้เหตุผลว่าการให้อาหารเพียงเล็กน้อยก็ช่วยได้ และเป็นเรื่องโง่เขลาที่จะยอมสละข้อได้เปรียบในปัจจุบันเพื่อผลประโยชน์ในอนาคตที่ไม่แน่นอน