ท้องฟ้ากว้างทอดยาวสุดขอบมหาสมุทร คลื่นซัดกระทบเรือแคนูที่ล่องลอยอยู่กลางทะเลลึก ไร้ฝั่งฝัน ไร้จุดหมาย มีเพียงดวงดาวและสายลม มีตำนานเล่าขานนิทานพื้นบ้านสากล ณ ดินแดนนิวซีแลนด์ โดยเสียงกระซิบข้างหูของนักเดินทางผู้กล้าหาญ ผู้ที่เชื่อมั่นว่าหากแล่นไปไกลพอ ขอบฟ้าจะมอบคำตอบให้กับเขา
แต่โลกนั้นกว้างใหญ่เกินกว่าที่จะยอมให้ใครได้มาโดยง่าย และทุกสิ่งที่ถูกค้นพบ ย่อมมาพร้อมกับคำถามเมื่อเขาพบมันแล้ว เขาจะดูแลมันได้ดีเพียงใด? กับนิทานพื้นบ้านนิวซีแลนด์เรื่องตำนานดินแดนแห่งเมฆยาวสีขาว
เนื้อเรื่องนิทานพื้นบ้านนิวซีแลนด์เรื่องตำนานดินแดนแห่งเมฆยาวสีขาว
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ณ ฮาวาอิกิ (Hawaiki) ดินแดนอันเก่าแก่ของชาวเมารี ผู้คนใช้ชีวิตท่ามกลางทะเลกว้างใหญ่ พวกเขาล่องเรือหาปลาและเพาะปลูกบนแผ่นดินเล็ก ๆ ที่เริ่มเต็มไปด้วยปัญหา ทรัพยากรเริ่มลดลง ความขัดแย้งเพิ่มขึ้น ความอดอยากแผ่ขยายไปทั่ว
ท่ามกลางความสับสน คูเป (Kupe) นักเดินเรือผู้ฉลาดและกล้าหาญ มองออกไปยังขอบฟ้า เขารู้ดีว่า โลกไม่ได้จบลงแค่ดินแดนแห่งนี้ และหากต้องการอนาคตที่ดีกว่า เขาต้องออกไปตามหามันด้วยตัวเอง
“เราต้องออกเดินทาง!” คูเปกล่าวด้วยเสียงหนักแน่น “เราจะไม่รอให้โชคชะตามากำหนดชีวิตของเรา แต่เราจะเป็นผู้เลือกเส้นทางเอง!”
เขาสร้างวากา โฮรูอะ (waka hourua) หรือเรือแคนูสองลำขนาดใหญ่ (เรือแคนู คือ เรือยาวและแคบที่ใช้พายหรือแจวในการเดินทางบนผืนน้ำ มักทำจากไม้และมีน้ำหนักเบา ชาวเมารีใช้ เรือแคนูสองลำที่เชื่อมเข้าด้วยกัน ซึ่งเรียกว่า “วากา โฮรูอะ” (waka hourua) เพื่อให้มั่นคงและสามารถเดินทางข้ามมหาสมุทรได้ เรือแคนูเป็นเหมือนบ้านลอยน้ำที่ช่วยพาพวกเขาเดินทางไกล ถ้าเปรียบเทียบง่าย ๆ ก็เหมือน “รถของคนโบราณ” ที่ใช้เดินทางทางทะเลแทนถนน) แข็งแกร่งพอจะฝ่ามหาสมุทร เขาเลือกลูกเรือที่กล้าหาญที่สุด และเตรียมเสบียงสำหรับการเดินทางที่ไม่รู้จุดหมาย
คืนก่อนออกเดินทาง หญิงชราผู้หนึ่งเดินเข้ามาหาเขา เธอคือผู้เฒ่าผู้มากด้วยปัญญา ดวงตาเต็มไปด้วยความรู้ลึกล้ำ “เจ้าจะต้องระวัง…” นางกล่าว “มหาสมุทรนั้นโหดร้ายพอ ๆ กับที่มันใจดี มันให้ชีวิตแก่เรา แต่ก็พรากไปได้เช่นกัน จงอ่านท้องฟ้า ฟังเสียงลม และดูเงาน้ำ เพราะมหาสมุทรจะพูดกับเจ้าหากเจ้าตั้งใจฟัง”
คูเปพยักหน้า เขาไม่กลัว แต่เขาให้ความเคารพต่อคำเตือนนี้
รุ่งเช้า เรือแคนูล่องออกจากฝั่ง เสียงโห่ร้องของผู้คนดังขึ้น ลมพัดกรรโชก คลื่นซัดกระทบหัวเรือ พวกเขามุ่งหน้าสู่เส้นขอบฟ้า ไปยังที่ที่ไม่มีใครเคยไปถึงมาก่อน
ท้องทะเลกว้างใหญ่สุดลูกหูลูกตา น้ำเป็นสีฟ้าเข้มราวกับไร้ก้นบึ้ง คูเปและลูกเรือล่องไปตามสายลม ใช้ดวงดาวนำทาง พวกเขาแล่นเรือผ่านเกาะน้อยใหญ่แต่ยังไม่พบดินแดนที่พวกเขาแสวงหา
วันเปลี่ยนเป็นคืน คืนเปลี่ยนเป็นวัน พวกเขาฝ่าพายุที่โหมกระหน่ำ คลื่นสูงเทียมฟ้า ท้องฟ้ามืดมิดและเสียงฟ้าร้องดังกึกก้องราวกับเทพเจ้าโกรธเกรี้ยว
“จับเชือกไว้ให้แน่น!” คูเปตะโกนแข่งกับเสียงลม
พายุซัดเรือโคลงเคลง ม่านน้ำฝนบดบังทุกสิ่ง เสียงของมหาสมุทรดังสนั่น แต่คูเปไม่ยอมแพ้ เขามองขึ้นไปยังดวงดาวที่ริบหรี่ และยังคงจับหางเสือเรือแน่น
หลายวันผ่านไป พายุสงบลง แต่ความเหนื่อยล้ากัดกินพวกเขา เสบียงลดลง น้ำจืดเหลือน้อย ลูกเรือเริ่มกระวนกระวาย
“เราอาจไม่มีดินแดนใหม่เลยก็ได้…” ชายคนหนึ่งพึมพำ
“พวกเจ้าจะปล่อยให้ความกลัวทำให้เราหยุดเดินทางหรือ?” คูเปถาม “ถ้าเรากลับไปตอนนี้ พวกเจ้าก็แค่ต้องกลับไปอยู่ในที่เดิม ไม่มีอะไรเปลี่ยนแปลงเลย”
แต่แทนที่จะสิ้นหวัง คูเปมองหาสัญญาณจากธรรมชาติ เขาสังเกตเห็น ฝูงนกทะเลบินผ่านท้องฟ้าไปทางทิศใต้ “นกเหล่านี้ต้องบินกลับรัง มันไม่ได้อาศัยอยู่กลางมหาสมุทร เราจะตามพวกมันไป!”
พวกเขาแล่นเรือตามฝูงนกเป็นเวลาหลายวัน จนกระทั่ง ขอบฟ้าเริ่มเปลี่ยนไป
“มองนั่น!” ลูกเรือร้องเสียงดัง
เงาของบางสิ่งปรากฏขึ้นไกลออกไปเหนือทะเล มันทอดยาวราวกับม่านหมอกสีขาวที่ลอยอยู่เหนือผืนน้ำ
“แผ่นดิน!” คูเปยิ้ม “เราเจอมันแล้ว!”
เมื่อเรือแล่นเข้าใกล้ พวกเขาพบว่าสิ่งที่เห็นคือเมฆขาวหนาทึบปกคลุมเทือกเขาสูง ดินแดนเบื้องหน้าช่างยิ่งใหญ่ มีแม่น้ำที่ใสราวกระจก ป่าไม้หนาทึบ และทุ่งหญ้ากว้างไกลสุดสายตา
“ที่นี่จะเป็นบ้านใหม่ของเรา…” คูเปกระซิบ พลางจ้องมองผืนดินที่ทอดยาวเบื้องหน้า
เขาตั้งชื่อดินแดนนี้ว่า “อาโอเทียโรอา (Aotearoa)” หรือ “ดินแดนแห่งเมฆยาวสีขาว (Land of the Long White Cloud)”
แต่นี่เป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น เพราะแม้ว่าพวกเขาจะพบดินแดนใหม่แล้ว คำถามสำคัญยังคงอยู่พวกเขาจะดูแลมันอย่างไร?
ในที่สุด พวกเขาก็พบดินแดนที่เฝ้าฝันถึง… แต่การค้นพบนั้นไม่ใช่จุดสิ้นสุด เพราะบททดสอบที่แท้จริงเพิ่งจะเริ่มต้นขึ้น…
หลังจากสัปดาห์แห่งการเดินทางอันยาวนาน พวกเขามาถึงดินแดนใหม่ที่ไม่เคยมีใครรู้จัก แผ่นดินทอดยาวอยู่เบื้องหน้า ถูกปกคลุมด้วยเมฆขาวหนา ราวกับม่านแห่งปริศนา
“นี่แหละ อาโอเทียโรอา… ดินแดนแห่งเมฆสีขาว” คูเปกล่าว น้ำเสียงของเขาเต็มไปด้วยความภาคภูมิ
เรือแคนูล่องเข้าสู่ชายฝั่ง หาดทรายขาวทอดยาวอยู่ตรงหน้า น้ำทะเลใสสะอาดราวกับกระจกสะท้อนท้องฟ้า พวกเขาก้าวลงจากเรือ ดินที่เหยียบอยู่ให้ความรู้สึกมั่นคง และกลิ่นหอมของต้นไม้อบอวลไปทั่ว
“พวกเรามาถึงแล้ว!” ลูกเรือร้องขึ้นด้วยความดีใจ
เมื่อพวกเขาเดินลึกเข้าไป พวกเขาพบว่าดินแดนใหม่นี้เต็มไปด้วยสิ่งมีชีวิตที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อน นกแปลกประหลาดที่บินโฉบเหนือศีรษะ ป่าไม้สูงเสียดฟ้า และแม่น้ำที่ไหลเชี่ยวผ่านหุบเขา
แต่ไม่นาน คูเปก็พบว่าพวกเขาไม่ได้อยู่เพียงลำพัง เสียงกึกก้องดังมาจากป่า เงาขนาดใหญ่เคลื่อนไหวอยู่ในพงไม้ ชาวเรือทุกคนต่างยืนนิ่ง มือกุมอาวุธแน่น
จู่ ๆ สัตว์ขนาดมหึมาตัวหนึ่งก็ปรากฏตัวออกมาจากเงามืด มันเป็นนกโมอา นกยักษ์ไร้ปีก สูงตระหง่านกว่ามนุษย์สองคน ขายาวแข็งแรง และดวงตาสีเหลืองจับจ้องไปที่ผู้มาเยือน
“สัตว์ที่ยิ่งใหญ่ขนาดนี้… หากมันไล่ล่าเรา เราคงไม่มีทางรอด” ลูกเรือคนหนึ่งกระซิบ
แต่คูเปส่ายหัว “ไม่ มันไม่ใช่นักล่า มันแค่เฝ้าดูเรา เราต่างหากที่เป็นผู้บุกรุก”
พวกเขาตัดสินใจไม่รบกวนสัตว์ป่าและเลือกสำรวจดินแดนนี้อย่างระมัดระวัง
คูเปเดินขึ้นสู่ยอดเขาและมองออกไปสุดขอบฟ้า อาโอเทียโรอากว้างใหญ่เกินกว่าที่จะเป็นของใครเพียงคนเดียว “นี่จะเป็นบ้านใหม่ของพวกเรา แต่เราต้องเคารพมัน อย่าให้ความโลภของเราทำลายสิ่งที่ธรรมชาติได้มอบให้”
ลูกเรือพยักหน้าด้วยความเข้าใจ พวกเขาตระหนักว่า การค้นพบดินแดนใหม่ไม่ได้หมายความว่ามันเป็นของพวกเขา แต่หมายถึงพวกเขามีโอกาสที่จะอยู่ร่วมกับมันอย่างสมดุล
แม้ว่าอาโอเทียโรอาจะเป็นดินแดนที่งดงามและอุดมสมบูรณ์ คูเปก็รู้ว่าภารกิจของเขายังไม่จบ เขาไม่สามารถเก็บดินแดนแห่งนี้ไว้เพียงลำพังได้ เขาต้องกลับไปบอกเล่าการค้นพบนี้ให้กับผู้คนของเขา
“เราต้องเดินทางกลับไปยังฮาวาอิกิ” เขากล่าวกับลูกเรือ
ก่อนออกเดินทาง พวกเขาใช้เวลาหลายวันสังเกตดินแดนแห่งนี้ จดจำเส้นทางแม่น้ำ แนวป่าที่อุดมสมบูรณ์ และกระแสน้ำที่สามารถพาพวกเขากลับไปยังบ้านเกิดได้ พวกเขาสร้างเครื่องหมายและทิ้งร่องรอยเพื่อให้ผู้ที่จะเดินทางตามมาได้พบหนทางที่ถูกต้อง
เมื่อเรือของพวกเขาเทียบท่ากลับสู่ฮาวาอิกิ ผู้คนต่างพากันมารวมตัวเพื่อฟังเรื่องราวของคูเป
“ข้ามีเรื่องจะบอกพวกเจ้า…”
เขาเล่าถึงมหาสมุทรที่กว้างใหญ่ พายุที่พวกเขาฝ่าฟัน และดินแดนใหม่ที่เต็มไปด้วยชีวิต อาโอเทียโรอาไม่ใช่เพียงตำนานอีกต่อไป แต่มันคือความจริงที่อยู่ไกลออกไปในท้องทะเล “ที่แห่งนั้น มีแม่น้ำที่ใสราวกระจก ป่าที่เต็มไปด้วยต้นไม้สูงตระหง่าน และสัตว์ที่เราไม่เคยพบเห็นมาก่อน มันเป็นดินแดนที่กว้างใหญ่ และมีทุกสิ่งที่เราต้องการ”
แต่เขาเตือน… “แต่นี่ไม่ใช่ดินแดนที่เราต้องไปพิชิต แต่มันคือดินแดนที่เราต้องอยู่ร่วมกันกับธรรมชาติ จงเคารพมัน และมันจะหล่อเลี้ยงชีวิตของพวกเรา”
เรื่องราวของคูเปแพร่กระจายไปทั่ว เผ่าต่าง ๆ เริ่มสร้างเรือแคนูขนาดใหญ่ และออกเดินทางตามรอยเส้นทางของเขา เพื่อค้นหาบ้านใหม่ในดินแดนแห่งเมฆสีขาว
อาโอเทียโรอาจึงกลายเป็นดินแดนที่ผู้คนจากฮาวาอิกิเดินทางมาตั้งรกรากและใช้ชีวิตสืบต่อกันมา ชาวเมารีในยุคต่อมาเชื่อว่าพวกเขาคือลูกหลานของนักเดินเรือผู้กล้าหาญเหล่านั้น และยังคงรักษาธรรมเนียมปฏิบัติของบรรพบุรุษ
อาโอเทียโรอา ที่คูเปค้นพบในวันนั้น ก็คือดินแดนที่เรารู้จักกันในวันนี้ว่า “ประเทศนิวซีแลนด์”
ชาวเมารียังคงรักษาคำสอนของคูเป พวกเขาเคารพธรรมชาติ มหาสมุทร ป่าไม้ และภูเขา พวกเขาถือว่าอาโอเทียโรอา ไม่ใช่สมบัติของใครคนเดียว แต่เป็นของธรรมชาติ และมนุษย์เพียงเป็นแขกที่ได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่
และทุกครั้งที่พวกเขาเงยหน้ามองท้องฟ้า เห็นเมฆขาวทอดยาวเหนือเทือกเขาของนิวซีแลนด์ พวกเขาจะจำได้เสมอว่า นี่คือดินแดนที่บรรพบุรุษของพวกเขาค้นพบ ด้วยความกล้าหาญ ความอดทน และหัวใจที่เชื่อมั่นในขอบฟ้าที่ไกลออกไป
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า… การเดินทางที่ยิ่งใหญ่ไม่ได้จบลงที่การค้นพบ แต่ขึ้นอยู่กับว่าเราจะดูแลสิ่งที่ค้นพบได้ดีเพียงใด คูเปไม่ได้เพียงแค่ค้นพบดินแดนใหม่ แต่เขาสอนให้ผู้คนรู้ว่า อาโอเทียโรอา (ดินแดนเมฆสีขาว) เป็นของธรรมชาติ ไม่ใช่ของใครคนเดียว
มันยังเตือนเราว่าโลกนี้กว้างใหญ่เกินกว่าจะยึดติดกับสิ่งเดิม ๆ ความกล้าหาญและความมุ่งมั่นคือสิ่งที่พาเราไปสู่ขอบฟ้าที่ไกลกว่า แต่เหนือสิ่งอื่นใด เมื่อได้รับสิ่งที่ต้องการแล้ว จงอย่าลืมดูแลและเคารพมัน เพราะทุกสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้ไม่ได้เป็นของเราตลอดไป หากเราไม่รู้คุณค่าของมัน
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานพื้นบ้านนิวซีแลนด์เรื่องตำนานดินแดนแห่งเมฆยาวสีขาว (อังกฤษ: Aotearoa, Land of the Long White Cloud) เป็นตำนานของชาวเมารี (Māori) ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองของนิวซีแลนด์ ตำนานนี้เล่าถึงการเดินทางของคูเป (Kupe) นักเดินเรือผู้ยิ่งใหญ่ ที่เชื่อว่าเป็นบุคคลแรกที่ค้นพบนิวซีแลนด์ ตำนานนี้ถูกเล่าขานผ่านรุ่นสู่รุ่นเพื่อบันทึกเรื่องราวของการเดินทางข้ามมหาสมุทรและการตั้งรกรากของชาวเมารี
ชาวเมารีมีถิ่นฐานดั้งเดิมอยู่ที่ฮาวาอิกิ (Hawaiki) ซึ่งเป็นดินแดนลึกลับที่เชื่อกันว่าเป็นบ้านเกิดของบรรพบุรุษของพวกเขา แต่เมื่อทรัพยากรเริ่มลดลง พวกเขาจึงออกเดินทางโดยใช้เรือแคนูขนาดใหญ่ (waka hourua) แล่นข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกเพื่อหาดินแดนใหม่ พวกเขาเดินทางโดยใช้ดวงดาว ทิศทางลม และเส้นทางของนกทะเล เป็นเครื่องนำทาง
ตามตำนาน คูเปและลูกเรือของเขาได้เห็นเมฆขาวหนาปกคลุมเทือกเขาสูง ก่อนที่จะเห็นแผ่นดิน ทำให้พวกเขาตั้งชื่อดินแดนนี้ว่า “อาโอเทียโรอา” ซึ่งหมายถึง “ดินแดนแห่งเมฆยาวสีขาว”
หลังจากคูเปเดินทางกลับไปยังฮาวาอิกิ เรื่องราวของเขาก็ถูกเล่าต่อไป ชนเผ่าเมารีในรุ่นต่อมาได้เดินทางมาตั้งรกรากในอาโอเทียโรอา และกลายเป็นประชากรดั้งเดิมของนิวซีแลนด์
ตำนานนี้สะท้อนถึงความกล้าหาญ การบุกเบิก และความเคารพต่อธรรมชาติ ของชาวเมารี รวมถึงการเชื่อมโยงระหว่างผู้คนกับมหาสมุทร ซึ่งยังคงเป็นหัวใจสำคัญของวัฒนธรรมเมารีจนถึงปัจจุบัน ยังมีนิทานอีกเรื่องหนึ่งที่คล้ายกันคือ The Magic Canoe เรือแคนูวิเศษ ที่ให้คำสอนเกี่ยวกับความสามัคคี การแบ่งปัน และบทเรียนเกี่ยวกับความเห็นแก่ตัว
“อย่าปล่อยให้ความกลัวกักขังเจ้าไว้กับที่ แต่จงอย่าปล่อยให้ความโลภทำลายสิ่งที่เจ้าแสวงหา”