ในเมืองเล็ก ๆ มีโหราจารย์ผู้มีชื่อเสียงในด้านการทำนายดวงดาวและอนาคตของผู้คน ทุกวันเขาจะหมกมุ่นอยู่กับการพยากรณ์และทำนายโชคชะตา จนบางครั้งเขาก็หลงลืมที่จะสังเกตสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน เมื่อวันหนึ่ง ขณะเดินไปตามทาง เขากลับตกลงไปในบ่อน้ำที่อยู่ใกล้ ๆ โดยไม่ทันระวัง
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การหมกมุ่นกับสิ่งที่อยู่ไกลตัวหรืออนาคตอาจทำให้เรามองข้ามสิ่งสำคัญที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน เรื่องราวจะเป็นเช่นไร กับนิทานอีสปเรื่องโหราจารย์ตกบ่อน้ำ
เนื้อเรื่องนิทานอีสปเรื่องโหราจารย์ตกบ่อน้ำ
กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ในเมืองเล็ก ๆ ที่สงบสุข มีโหราจารย์ที่มีชื่อเสียงในด้านการดูดาวและทำนายอนาคต เขาหมกมุ่นอยู่กับการเฝ้าดูดวงดาวบนท้องฟ้าทุกคืน คืนหนึ่ง ขณะที่ท้องฟ้าโปร่งและดวงดาวระยิบระยับ โหราจารย์เดินออกจากบ้านพร้อมกับสายตามองฟ้าโดยไม่หันมองพื้น เขาคิดคำนวณทำนายทิศทางของดวงดาว พลางบ่นพึมพำกับตัวเอง
“ดาวศุกร์อยู่ที่นั่น… อีกไม่นานฝนคงมา” เขาพูดพลางมองดาวอย่างใจจดใจจ่อ
ทันใดนั้น เขาก้าวเท้าพลาดไปที่ขอบบ่อน้ำลึก และในพริบตา เขาก็ตกลงไปในบ่อน้ำ เสียงกระเด็นของน้ำทำให้ชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียงได้ยินและรีบมาดู พวกเขาเห็นโหราจารย์ที่พยายามปีนขึ้นมาด้วยความลำบาก ทันใดนั้น เสียงหัวเราะและคำพูดเย้ยหยันก็ดังขึ้น
“ดูสิ เจ้าผู้เชี่ยวชาญการดูดาว มัวแต่มองฟ้าแต่ไม่เคยมองทางที่เดิน!” ชาวบ้านคนหนึ่งตะโกนพร้อมกับหัวเราะคิกคัก
โหราจารย์รู้สึกอับอาย น้ำเย็นชื้นทำให้เขาหนาวสั่น ขณะที่เสียงหัวเราะยังคงดังก้องอยู่ เขาหยุดพยายามปีนขึ้นชั่วครู่และคิดทบทวนกับตัวเอง
“ข้าเพ่งมองดาวเพื่อทำนายอนาคต แต่ข้ากลับลืมมองสิ่งที่อยู่ตรงหน้าข้า ข้าช่างโง่เขลาเหลือเกิน” เขาพึมพำด้วยน้ำเสียงที่สะท้อนความเสียใจ
ในที่สุด โหราจารย์ได้รับความช่วยเหลือจากชาวบ้านที่ดึงเขาขึ้นจากบ่อน้ำ แม้เขาจะเปียกปอนและอับอาย แต่เขาก็ได้บทเรียนสำคัญกลับไป ทุกคืนหลังจากนั้น เมื่อเขามองท้องฟ้า เขาจะระลึกเสมอว่าการใส่ใจสิ่งรอบตัวก็สำคัญไม่แพ้การมองไปข้างหน้า
โหราจารย์หันไปพูดกับชาวบ้านที่ยังยืนมองอยู่ “พวกเจ้าพูดถูก ข้าจะไม่มองแต่ฟ้าโดยไม่สนใจโลกตรงหน้าข้าอีกแล้ว”
ชาวบ้านยิ้มด้วยความเห็นใจ และบางคนก็กระซิบให้กันฟัง “แม้ปัญญาจะสูงส่งเพียงใด แต่หากไม่ระวังสิ่งรอบตัว ก็ย่อมพลาดพลั้งได้”
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า…
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่าการหมกมุ่นอยู่กับเป้าหมายหรือความฝันโดยไม่สนใจสิ่งรอบข้างอาจนำไปสู่ความผิดพลาด การมีปัญญาสูงและการมองไปข้างหน้าเป็นสิ่งสำคัญ แต่ต้องไม่ลืมให้ความสำคัญกับโลกที่อยู่รอบตัว การใส่ใจรายละเอียดและตระหนักถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบันจะช่วยป้องกันการพลาดพลั้งในชีวิตจริง การรู้จักรักษาสมดุลระหว่างการวางแผนอนาคตและการใช้ชีวิตในปัจจุบันเป็นทักษะที่สำคัญ การมองไปข้างหน้าอย่างระมัดระวังและใส่ใจในทุกก้าวที่เดินจะช่วยให้เราเดินไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคงและมีประสิทธิภาพ
มัวแต่ใฝ่รู้สิ่งที่อยู่เหนือศีรษะ แต่กลับไม่ทันสังเกตสิ่งที่อยู่ตรงเท้าของตนเอง
ที่มาของนิทานเรื่องนี้
นิทานอีสปเรื่องโหราจารย์ตกบ่อน้ำ (อังกฤษ: The Astrologer who Fell into a Well) ถูกจัดอยู่ในลำดับที่ 40 ของ Perry Index (Perry Index คือดัชนีการจัดหมวดหมู่ของนิทานอีสปที่รวบรวมและจัดลำดับโดย Ben Edwin Perry เพื่อใช้ในการศึกษาและอ้างอิงนิทานอีสปอย่างเป็นระบบ) ซึ่งเป็นการรวบรวมและจัดหมวดหมู่นิทานอีสป นิทานนี้มุ่งเน้นการสอนถึงผลที่ตามมาของการหมกมุ่นอยู่กับสิ่งที่อยู่ไกลเกินไปจนละเลยสิ่งที่ใกล้ตัว โดยเรื่องนี้ถูกบันทึกไว้ในยุคโบราณผ่านการเขียนของนักเล่านิทาน เช่น Phaedrus และมีการตีความในยุคต่าง ๆ
ในช่วงการโจมตีทางวิทยาศาสตร์ต่อศาสตร์โหราศาสตร์ในศตวรรษที่ 16-17 นิทานเรื่องนี้ ได้กลับมาเป็นที่นิยมอีกครั้ง นิทานนี้ถูกใช้เป็นเครื่องมือในการวิจารณ์การหมกมุ่นในศาสตร์โหราศาสตร์ โดยแสดงให้เห็นถึงการมองอนาคตโดยละเลยความเป็นจริงที่อยู่รอบตัว ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการวิพากษ์โหราศาสตร์ในช่วงเวลาที่วิทยาศาสตร์เริ่มท้าทายความเชื่อดั้งเดิมและเน้นการใช้เหตุผลและการสังเกตในชีวิตประจำวัน